U bent hier
Zakendoen in Marokko
Uw eerste stappen op de markt
Uw eerste stappen op een nieuwe markt beginnen met een grondige voorbereiding en een goed plan. Aarzel niet om hierbij een beroep te doen op Flanders Investment & Trade.
- Op deze website vindt u heel wat informatie over internationaal ondernemen, buitenlandse markten en sectoren, die u moet helpen bij het opstellen van een exportplan en het selecteren van uw doelmarkt(en).
- Via de provinciale kantoren van Flanders Investment & Trade en ons uitgebreide buitenlandse netwerk kan u informatie op maat opvragen. De adviseurs Internationaal Ondernemen denken graag met u mee en geven persoonlijk advies bij uw internationale plannen.
- Door deel te nemen aan een van onze groepsacties kan u nieuwe markten gaan verkennen in het gezelschap van andere zakenlui. Zo organiseert Flanders Investment & Trade groepszakenreizen met een afsprakenprogramma op maat en tal van mogelijkheden om te netwerken. Of u kan deelnemen aan een buitenlandse beurs.
- Aan de hand van de Exportmeter, een mini-audit die Flanders Investment & Trade u gratis en strikt vertrouwelijk aanbiedt, kan u nagaan hoe u uw exportstrategie kan verbeteren.
- Als kmo kan u onder bepaalde voorwaarden een financieel duwtje in de rug krijgen voor uw prospectie-inspanningen.
Klop zeker ook aan bij andere organisaties die u kunnen helpen, zoals bedrijfsgroeperingen en gemengde kamers van koophandel. Breid uw netwerk uit en steek uw licht op bij bedrijven die in uw nieuwe doelmarkt al zakendoen.
Marktaanpak
Rechtstreeks
Om een eerste indruk te krijgen van de Marokkaanse markt en nuttige contacten te leggen, is een prospectiereis naar Marokko aan de orde. Als er een interessante beurs is in uw sector, kan u best uw reis plannen in die periode zodat die gecombineerd kan worden met een bezoek of deelname aan de beurs. Voorzie zeker Franstalige documentatie, de commerciële taal in Marokko is Frans.
De beursagenda's kan u vinden op volgende websites:
Via een tussenpersoon
Om succesvol zaken te kunnen doen in Marokko is een betrouwbare lokale partner nodig. Neem uw tijd vooraleer met iemand in zee te gaan en ga hem of haar ook daarna regelmatig bezoeken, minstens 1 keer per jaar.
In Marokko bestaan volgende distributiekanalen:
- grootdistributie,
- invoerder/groothandelaar,
- onafhankelijke detailhandelszaken,
- franchise,
- agenten,
-
openbare markten onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten (slachthuizen, vishallen, marché de gros).
De rechten en plichten van handelsvertegenwoordigers zijn bij wet vastgelegd (Wet nr. 15-95, artikels 393 tot 404 van het Handelswetboek). Zelfstandige agenten zijn tussenpersonen die zonder gebonden te zijn aan een arbeidscontract, zich ertoe verbinden op geregelde basis alle zakelijke besprekingen te voeren en contracten te sluiten namens en voor rekening van een buitenlandse (of Marokkaanse) opdrachtgever. De opdrachtgever verbindt zich ertoe de zelfstandige agent hiervoor te betalen.
De handelsagent mag verschillende opdrachtgevers vertegenwoordigen, maar mag in geen enkel geval concurrerende bedrijven vertegenwoordigen. Het contract wordt voor een bepaalde of onbepaalde duur gesloten. In geval van onbepaalde duur kan elk van de partijen het contract opzeggen mits een voorafgaande kennisgeving. Als het contract door de opdrachtgever verbroken wordt zonder geldige reden, heeft de handelsagent recht op een schadeloosstelling voor het geleden nadeel.
Een bedrijf opstarten ter plaatse
Marokko moedigt actief buitenlandse investeringen aan en probeert die te motiveren door middel van een degelijk macro-economisch beleid, liberalisering van de handel en structurele hervormingen.
Waarom investeren in Marokko?
- stabiele politieke omgeving,
- relatief goede infrastructuur,
- strategische geografische positie (hub voor Afrika),
- competitieve kosten,
- goedgeschoolde werkkrachten.
Negatieve aspecten:
- bureaucratie,
- corruptie,
- inefficiënt en weinig transparant rechtssysteem.
De meest voorkomende ondernemingsvormen in Marokko zijn de 'Société Anonyme (SA)' en de 'Société à Responsabilité Limitée (SARL)'.
Verder zijn er nog:
- Société Anonyme Simplifiée (SAS),
- Groupement d'intérêt économique (GIE),
- Société en nom collectif (SNC),
- Société en Commandite Simple (SCS),
- Société en Commandite par Actions (SCA),
-
Société en Participation.
Meer weten
- Invest in Morocco
- Casa Invest - Investeren in Casablanca
- Office des Changes
- Condensé pratique pour un développement d'affaires au Maroc
Communicatiekanalen
Sinds de uitbraak van de COVID-19-pandemie is het belang van digitale technologie in Marokko alleen maar verder toegenomen. Tegenwoordig is het gebruik van sociale media bijna geen keuze meer, maar bijna een noodzaak om te kunnen communiceren en op de hoogte te zijn van de meest actuele informatie. Elke dag nog schiet het aantal gebruikers van sociale media omhoog.
Ook veel Marokkaanse bedrijven hebben ondertussen hun aanpak veranderd en maken volop gebruik van digitale tools, waarvan de meest gebruikte LinkedIn, Zoom, Facebook en WhatsApp zijn.
Hoe vindt en screent u uw partner of klant?
Direct contact, onderzoek van referenties en persoonlijke aanbevelingen zijn nog altijd de beste garanties op het vinden van een goede partner.
Maak ook gebruik van de economische en financiële informatietools die tegen betaling beschikbaar zijn op de Marokkaanse markt.
Daarnaast kan het ook nuttig zijn om het ondernemingsnummer (ICE - identifiant commun de l'entreprise), IF (identifiant fiscal) of handelsregisternummer (RC) van uw Marokkaanse partner te controleren. Dit kan op volgende websites:
Hoe verlopen betalingen en hoe beperkt u de risico’s?
Betalingsmodaliteiten
Bij de afwikkeling van een exporttransactie naar Marokko zal een bank de exporteur adviseren om als betalingsinstrument een letter of credit of L/C (het onherroepelijk geconfirmeerd accreditief) te gebruiken. Dit brengt weliswaar extra kosten met zich mee, maar beschermt u als exporteur tegen wanbetalingen.
Een veel gebruikt alternatief is 'cash against documents' (CAD). Hierbij komen de banken van de Belgische exporteur en de Marokkaanse invoerder tussen. De betalingstermijn kan op zicht zijn, m.a.w. de levering van documenten aan de Marokkaanse importeur tegen onmiddellijke betaling. Op die manier is de Belgische exporteur zeker van betaling.
De betalingstermijn kan 30, 60 of maximum 90 dagen bedragen, afhankelijk van de vertrouwensrelatie tussen beide partners. De Marokkaanse invoerder kan wel of niet betalen op de vervaldag. De tussenkomst van de bank is beperkt tot het uitvoeren van de opdrachten van de bank van de Belgische exporteur. Dergelijke regelingen leiden meestal tot problemen voor nieuwkomers op de markt en ze worden best behouden tot de zakenregeling met het plaatselijke bedrijf goed is vastgelegd ofwel een zekere levensduur heeft.
Marokkaanse ondernemers mogen niet meer betalen dan op de factuur vermeld staat. Het Office des Changes speelt een belangrijke rol bij de aankoop van deviezen en dus bij de betaling van buitenlandse leveranciers.
FIT krijgt veel vragen over betalingen in Marokko en over voorschotten. Er bestaat echter een onderscheid tussen een 'voorschot' en een 'voorafbetaling'. Telkens zal de bank het commercieel contract vragen.
Marokkaanse importeurs kunnen een voorschot betalen van maximum 30% van het totaalbedrag van de factuur (voor bedrijven die actief zijn in de luchtvaart kan dat tot 50%). Voorafbetalingen zijn geplafonneerd met een maximum van 200.000 dirham. Meer informatie vindt u in de artikels 43 en 44 van 'Importation des Biens' 'Personnes Morales' bij het Office des Changes.
In Marokko is het gebruik van cheques nog zeer ingeburgerd voor lokale transacties. Betalingen van meer dan 10.000 dirham moeten via overschrijving of gekruiste cheque gebeuren. Het uitschrijven van een cheque zonder provisie kan worden bestraft met een boete en een gevangenissstraf (tussen 1 en 5 jaar!).
Betalingstermijnen
Betalingsachterstanden zijn een groot probleem in Marokko. De niet-betaling van de vorderingen binnen een redelijke termijn is een wijdverspreid fenomeen en geen enkele economische sector ontsnapt eraan. Het betreft overheidsbedrijven, lokale gemeenschappen, grote groepen, grote en kleine bedrijven.
De regelgeving met betrekking tot betalingstermijnen maakt een onderscheid tussen openbare aanbestedingen en de private sector.
- Openbare sector (Besluit 2-03-703 van kracht sinds 2006): de periode mag niet meer bedragen dan 90 dagen, de mandatering tot uitbetaling moet ten laatste gegeven worden 75 dagen na vaststelling van de dienst. De standaard rentevoet wordt bepaald op basis van het gewogen gemiddelde tarief van schatkistpapier op 3 maanden.
- Particuliere sector (Wet 32-10 van kracht sinds 2012): als de termijn niet is bepaald, wordt hij vastgelegd op de 60ste dag na de datum van ontvangst (van de goederen of diensten). Als de periode wel is bepaald, kan die niet meer dan 90 dagen bedragen.
Kredietverzekeringen
Tips bij het zakendoen
De Franse invloed op het Marokkaanse bedrijfsleven is nog duidelijk merkbaar. Dat geldt zowel voor de handelsgewoonten en -normen, als voor de mentaliteit van Marokkaanse zakenlui. Zo sluiten bedrijven (maar ook winkels) 's middags dikwijls tussen 12u en 14u. Het Frans is ook de gangbare handelstaal. Zorg dan ook voor documenten en brochures in het Frans.
Het onderhouden van een goede persoonlijke relatie is bij het zakendoen in Marokko van cruciaal belang. Let echter op met wie u in zee gaat, neem hiervoor de tijd!
Afspraken worden heel laat bevestigd, gewijzigd of geannuleerd, soms de dag zelf nog. Flexibiliteit in de agenda is daarom noodzakelijk. Ook op tijd op de afspraak komen is in Marokko niet de gewoonte. Zorg echter wel dat u zelf op tijd aanwezig bent! Geduld is een onontbeerlijke deugd bij het zakendoen in het land.
Geef bij een ontmoeting iedereen de hand. Marokkanen hechten belang aan het ontvangen van een visitekaartje. Formele kledij (pak en das) is nog altijd de norm, hoewel bij jongere zakenmensen de das meestal afwezig blijft.
Plan beter geen zakenreis tijdens de vastenmaand ramadan. De economische en commerciële activiteit brandt gedurende die maand op een laag pitje (er wordt 's middags doorlopend gewerkt en de meeste kantoren/winkels zijn gesloten om 15u). Veel restaurants sluiten ook hun deuren voor de jaarlijkse vakantie. Onderneemt u toch een zakenreis in de loop van de vastenmaand, dan is het aan te raden om overdag niet te drinken, te eten of te roken uit respect voor uw Marokkaanse gesprekspartners.
Kleine geschenken (zoals bedrijfscadeaus en -gadgets) worden bijzonder op prijs gesteld. Ook lunch- of dineruitnodigingen worden enorm geapprecieerd. Weiger nooit een uitnodiging van uw Marokkaanse zakenpartner, dit maakt deel uit van de traditionele gastvrijheid.
Vermijd gevoelige gespreksonderwerpen van politieke of religieuze aard, zoals de Westelijke Sahara, de koninklijke familie, het Israëlisch-Palestijns conflict, enz.
Duurzaam Internationaal Ondernemen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen of 'Responsabilité Sociale de l’Entreprise' wint de laatste jaren aan belang in Marokko. Zo heeft het land in 2011 een ‘Charte Nationale de l'Environnement et du Développement Durable' aangenomen.
De ‘Confédération Générale des Entreprises du Maroc (CGEM)’ bekroont bedrijven met hun 'Label Responsabilité Sociale de l'Entreprise'.
Marokko blijft matig scoren op de Corruption Perceptions Index van Transparency International met zijn 81ste plaats op 175 landen.
Specifieke vraag of probleem?
Flanders Investment & Trade heeft een wereldwijd netwerk van experten dat uw bedrijf ter plaatse helpt.