“From recovery to rapid growth, goal: “Hellas 2021”

Op dinsdag 10 juli 2018 vond het 5de Economisch Forum plaats met als hoofdonderwerp de vooruitzichten voor de Griekse economie. Professoren, ondernemers en politici namen deel.

De titel van het 5de economische forum, georganiseerd door de 'Hellenic Entrepreneurs Accociation' (EENE), is een knipoog naar de Griekse onafhankelijkheidsoorlog die in 1821 tegen de Turkse overheersers. Bijna 200 jaar na deze overwinning overleeft Griekenland een zware economische crisis en zal opnieuw economisch “onafhankelijk” worden in augustus 2018.

Sinds 2017 groeit de Griekse economie opnieuw en vanaf augustus 2018 zal Griekenland opnieuw op eigen benen staan. Maar hoe moet het verder? De vooruitzichten van de economie van Griekenland waren het hoofdonderwerp van deze editie van het economisch forum.

Hellenic Association of Entrepreneurs werd opgericht in 1987 en bestaat uit meer dan 100 dynamische Griekse ondernemers die een grote rol spelen op de Griekse en internationale markt. Het doel van deze organisatie is om ondernemerschap aan te moedigen in Griekenland door dialoog en engagement te creëren door politieke leiders, de maatschappij en ondernemingen bij elkaar te brengen.

Tijdens het welkomstwoord van de Voorzitter, meneer Vassilis Apostolopoulos, en ondervoorzitter, Christian Hadjiminas, van EENE werd een kader geschetst waar Griekenland zich momenteel bevindt door de jarenlange crisis en de ernstig verstoorde economie. Ook werd benadrukt hoe belangrijk het is dat de belastingen verlaagd worden om op die manier buitenlandse bedrijven naar Griekenland te krijgen en zo de economische ontwikkeling te bevorderen.

Het eerste bedrijf dat het woord nam, was OTE, de grootste telecommunicatieprovider van Griekenland en ook een rolmodel, omdat ze de crisis als kans heeft gezien om te herstructureren en nieuwe prioriteiten te stellen. Toen de crisis begon, vertelt Michael Tsamaz, CEO van OTE, zagen ze dit als een kans om een nieuw strategisch plan op te maken, kosten te besparen en hun klantenservice te verbeten. Vandaag is hun nieuwe doel digitalisering en wordt daar op ingezet met veel investeringen. 

Economisch potentieel

De Amerikaanse ambassadeur van Griekenland, Geoffrey R. Pyatt, bracht een zeer hoopgevend en positief beeld van zijn verwachtingen van Griekenland. Hij beschreef 2018 als het jaar dat Griekenland uit de crisis komt en ziet ondernemerschap als dé oplossing voor een langetermijnherstel van de economie. Volgens hem heeft Amerika grote interesse in Griekenland omwille van het potentieel van de energiesector en de strategische ligging van het land. Ambassadeur Pyatt was zeer positief over de energiesector en ziet veel potentieel in de Grieks-Bulgaarse gasleiding in Alexandroupoli, de privatisering van Hellenic Petroleum en de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Ook deelde de ambassadeur mee dat hij grote mogelijkheden ziet in de stad Thessaloniki als een poort tussen Griekenland en de noorderburen.

Iain Begg, Professorial Research Fellow aan de London School of Economics, stelde dat een van de hoofdoorzaken van economische groei de productiviteit en investeringen zijn. Maar net van dat laatste miste Griekenland veel de voorbije jaren. Volgens Begg moet Griekenland zich de volgende jaren focussen op de 3 I’s: Investeringen, Innovatie en Integratie door meer te exporteren en op die manier de productiviteit en economie te verbeteren.

Ook Konstantinos Bitsios, Executive Vice-Chairman van de Hellenic Federation of Enterprises (SEV) maakte dezelfde conclusie: "investeringen zijn essentieel om economische groei te bereiken". Volgens hem is het grootste gevaar voor de economie van Griekenland de volgende jaren de stabiliteit door een lage groei en weinig ontwikkeling. Om dit te vermijden is het volgens hem belangrijk dat een groei van 4-5% bereikt wordt door middel van investeringen.

Vice-minister van Economie en Ontwikkeling van Griekenland, Stergios Pitsiorlas, bevestigde dat Griekenland zeer veel potentieel heeft op economisch vlak. Zo kan de haven van Piraeus nog verder uitgebreid worden en gebruikt worden om de economie van Griekenland te stimuleren. Wel gaf hij toe dat een kleine revolutie nodig is om dit potentieel te bereiken, omdat de cultuur en mentaliteit moeten veranderen, ook al is de mentaliteit en creativiteit van de ondernemers al sterk verbeterd tijdens de crisis.  

Braindrain

Apostolos Tamvakakis, Chairman & Managing Partner van EOS Capital Partners, wees op het belang van middelkleine en middelgrote ondernemingen in Griekenland. Deze ondernemingen hadden minder last van de crisis en worden vooral door huismannen en -vrouwen gerund. Doordat grote bedrijven door de crisis werden uitgeschakeld, gaf dit meer werk voor de middelgrote ondernemingen en kregen zij meer onderhandelingsmacht. Aangezien deze ondernemingen zo belangrijk zijn voor een economie, ziet hij het als grote probleem dat veel opgeleiden naar het buitenland trekken met als gevolg dat er een braindrain plaatsvindt de laatste jaren.

Dit is een onderwerp dat bij meerdere sprekers ter sprake kwam. Om deze braindrain te vermijden, moet het voor opgeleiden interessanter worden om terug te komen naar Griekenland: hun lonen moeten hoog genoeg zijn en de belastingen moeten lager. Antonis Kerastaris, Chief Executive Officer & Executive Member of the BoD Inraglot Group, begon zijn speech met deze opmerking. Het is momenteel niet interessant voor opgeleiden om naar Griekenland te komen met 55% belastingen. Daarom is het cruciaal dat deze belastingen verlagen om van Griekenland een gelijke concurrent te maken voor werkgelegenheid. Ook kaartte hij het probleem aan van de reputatie van Griekenland: "veel mensen hebben Griekenland leren kennen via de crisis en deze negatieve reputatie zal zeer moeilijk zijn om op korte termijn te verliezen, ook al gaat het al veel beter met de Griekse economie". Ook Petros Kokkalis, oprichter van Aephoria & Bluegrowth, was aanwezig op het forum en ging verder in op de braindrain. Ook hij ziet een grote toekomst in de haven van Piraeus en de zee-economie in het algemeen: cruises, toerisme, vissen …

Houding ten opzichte van de EU

Er werd in het forum ook plaatsgemaakt voor studies over de visie van de gemiddelde burger en de toekomst van Griekenland. Dimitris Mavros, Managing Director van MRB Hellas, en Thodoris Georgakopoulos, Editorial Director van deoNEOsis, toonden met verschillende studies aan wat de evolutie is van de mening van de gemiddelde Griek. Een van de studies die het meest indruk maakt is de studie naar de vraag of de burgers de toegang tot de EU een goede keuze vinden en dus EU-vriendelijk zijn. In december 2016 bereikte het “ja” antwoord op deze vraag een dieptepunt en antwoordden slechts 53% van de Grieken dat ze voordelen zien om lid te zijn van de Europese Unie. In 2018 is dit percentage sterk aan het stijgen en antwoordt meer dan 65% dat ze de aansluiting met de EU een goede keuze vinden.

Conclusie

Men kan besluiten dat veel sprekers uitgebreid de geschiedenis en oorzaken van de crisis hebben bestudeerd en vrij optimistisch zijn over de toekomst van Griekenland, mits er genoeg investeringen zijn en er mentaliteitsverandering plaatsvindt, vooral wat betreft de belastingen en bureaucratie.

Alle sprekers waren het erover eens dat Griekenland zeer veel potentieel heeft en dat de economie met een beter management zeer ver kan geraken.