De duurzame energieboom heeft een flinke impact op het Spaanse binnenland. Een echte invasie van zonnecentrales, met een goed rendement voor boeren en huurders. Landbouwgrond en zelfs braakliggend terrein in de minder ontwikkelde regio's vormen het brandpunt van een intense zoektocht naar land om de doelstelling van schone energie te halen.

Fotovoltaïsche bouwgrond

Spanje moet, net als de rest van de EU, zijn doelstelling van 32% hernieuwbare energie halen in 2030. Volgens de branche-organisatie Unión Española Fotovoltaica betekent dit dat er jaarlijks 3.000 megawatt (MW) aan zonne-energie moet worden toegevoegd.

Wederopstanding na de hernieuwbare-energiebubbel

Volgens Red Eléctrica Española (REE), een gedeeltelijk staatsbedrijf en een Spaanse naamloze vennootschap die het nationale elektriciteitsnet in Spanje beheert, eindigde fotovoltaïsche zonne-energie in 2019 met meer dan 7.800 MW geïnstalleerd vermogen. Het is de technologie die haar aanwezigheid het meest heeft vergroot, met een stijging van 66% ten opzichte van 2018.

Na een stilstand van zes jaar hebben de specialisten het over een ware opleving van de fotovoltaïsche energie, die in 2007 en 2008 haar gouden eeuw beleefde, een succes dat eindigde in een zeepbel. Om de huidige doelstellingen te bereiken, hebben makelaars en zonne-energiebedrijven een echte race op gang gebracht om land te vinden waarop zonneboerderijen kunnen worden geïnstalleerd.

Spanje heeft de grootste Europese fabriek in Mula (Murcia), met 494 MW, die deel uitmaakt van het Northleaf-fonds. De 175 MW Don Rodrigo centrale in Sevilla, gebouwd met Duitse financiering, is ook opgestart. Zelfs Amazon Web Services (AWS) heeft het groene licht gegeven voor een ambitieus zonnepark ten zuidoosten van Sevilla, dat 148 MW zal leveren aan zijn datacenters en logistieke netwerk in Spanje.

Tot 2.000 euro per hectare

De zoektocht naar land voor de installatie van zonne-energiecentrales verspreidt zich over het hele land. Niet alle gronden komen in aanmerking, maar alleen deze die het dichtst bij de door REE ingerichte evacuatiepunten liggen. Als ze zich in de buurt van een elektrisch onderstation bevinden, gaan de aangeboden prijzen omhoog.

Het aanbod varieert van 900 tot 1200 euro per jaar voor de huur van een geïrrigeerde hectare en amper 300 euro voor een regenrijke hectare. Op de beste locaties kunnen ze oplopen tot 2.000 euro. De toename van het aantal zonneboerderijen biedt een goede gelegenheid om het inkomen van de boeren te verbeteren.

Ontwikkelaars zoeken meestal naar percelen van duizend hectare, iets om in gedachten te houde  in een land waar het grondbezit zeer versnipperd is.

De huidige situatie heeft ook neveneffecten voor de sector. Volgens de boerenorganisatie Asaja nemen de ontwikkelaars, gezien de moeilijkheid om overeenstemming te bereiken met een groot aantal particuliere eigenaren, hun toevlucht tot land dat toebehoort aan openbare lichamen - buurtcomités en gemeenten - waar boeren in pacht zijn die mogelijk zonder landbouwgrond komen te zitten.

Een andere reden om gemeenschappelijke grond te zoeken is dat veel grond die eigendom is van de overheid, beschermd wordt door milieuregels.  

Complexe contracten

Advocaten informeren dat de contracten zeer complex en soms onrechtmatig zijn, dus ze herinneren de boeren aan het belang van juridisch advies voordat ze de contracten ondertekenen. De boeren krijgen een extra inkomen aangeboden om de pacht van de grond voor 25 tot 30 jaar over te nemen. De goedkeuring van het zonnepark door de regionale autoriteiten duurt meestal ongeveer twee jaar.

De kaart van de zonneboerderijen in Spanje

Meer dan 60% van het geïnstalleerde vermogen is geconcentreerd in vier regio's (figuur), waar ook de landbouwactiviteit zeer relevant is. Castilla-La Mancha is de onbetwiste leider met 20% van het totale nationale vermogen. Andalusië, Extremadura en Castilië en León volgen het voorbeeld. De regio's met de minste macht zijn daarentegen de regio's in het noorden en het noordwesten, die de minste zonuren tellen.

Spanje staat op de vijfde plaats wat betreft de geïnstalleerde zonnecapaciteit. Als men echter het gewicht meet dat deze technologie heeft ten opzichte van de totale geïnstalleerde capaciteit in elk land, zou Spanje op de dertiende plaats komen te staan.

Infobron: Eleconomista.es en elespanol.com