De handelslicentiepraktijk van Indonesië kent veel problemen, onder andere het langdurige proces, een gebrek aan transparantie en slechte gegevenskwaliteit. Om deze problemen aan te pakken, heeft de Indonesische overheid de Neraca Komoditas (NK) (vertaald als goederenbalans) geïntroduceerd als onderdeel van de implementatie van de Omnibuswet inzake jobcreatie van 2020. Het doel van NK is het verstrekken van data en het vergroten van transparantie in het proces van de toekenning van handelslicenties.

Neraca Komoditas zal gevormd worden door een reeks geïntegreerde nationale databases van vraag en aanbod naar verhandelde goederen. Uiteindelijk zullen deze databases ook worden gebruikt voor het reguleren van de internationale handel: wanneer bij binnenlandse productie tekorten of overschotten worden vastgesteld, zullen er nieuwe invoervergunningen en uitvoervergunningen worden afgegeven.

Om het concept te testen, zal het NK worden gebruikt om vijf reeds gereguleerde goederen op te volgen: rijst, zout, suiker, rundvlees en visserijproducten. In de loop van 2023 zullen er naar verwachting meer producten in NK worden opgenomen.

Een presidentieel reglement zal naar verwachting NK in werking doen treden. Als het NK succesvol wordt uitgevoerd, zal het een stap uit het licentieproces snijden, de transparantie vergroten en corruptie verminderen door meer openbare gegevensrapportage.

NK staat voor meerdere uitdagingen. Verbruiks- en productiegegevens verzamelen op bedrijfs-, consumenten-, product-, industrieel en nationaal niveau is een ingrijpende en gecompliceerde taak. Het in kaart brengen van de impact van deze gegevens op de waardenketens van de industrie en wereldwijde productienetwerken is zeker en vast een uitdaging. Het bestaande systeem wordt niet alleen geplaagd door deze moeilijkheden, daarenboven is er onenigheid tussen de ministeries over welke gegevens moeten worden gebruikt.

De bedoeling van het NK is om de transparantie en efficiëntie bij import- en exportvergunningen te verbeteren. Exporteren en importeren in Indonesië is al relatief moeilijk, zelfs voor ervaren handelaars. Te veel regelgeving vermindert prikkels voor bedrijven om handel te drijven en te investeren. Het uitbreiden van handelsbeperkingen is in strijd met de geest van de Omnibus-wet voor het scheppen van banen, evenals het in strijd is met verschillende internationale verplichtingen.

Het proefdraaien van het NK door de overheid met vijf relatief eenvoudige goederen zal een goede test zijn om na te gaan hoeveel efficiënter, nauwkeuriger en transparanter het systeem zal zijn. De evaluatie van het systeem zou ook aangevuld kunnen worden met gebruikersonderzoeken van de exporterende en importerende bedrijven en door observatie van internationale reacties op het nieuwe systeem.

Het had ook beter geweest dat de overheid voorafgaand aan de implementatie van het NK in haar publieke communicatie meer duidelijkheid had verschaft aan alle  belanghebbenden, zoals overheidsinstanties, media, academici en zaken. Dit gebrek aan publieke discussie kan leiden tot onzekerheid en een minder zakelijk-vriendelijke omgeving in Indonesië.

Meer details vindt u in bijlage of via de volgende link: https://www.cips-indonesia.org/neraca-komoditas-policy-paper.