Ondanks de iets beter dan verwachte economische ontwikkeling van de eurozone, is het bbp in Letland en Estland sinds medio 2022 aan het krimpen, sinds Q4 (2022) ook in Litouwen. Het bbp zal naar verwachting dit jaar (2023) onder de langetermijntrend dalen en in 2024 met 2 à 3% terug herstellen. 

Bij het evalueren van de prestaties van de Baltische staten moet het volgende in gedachten gehouden worden:

• De export bleef groeien gedurende het grootste deel van het afgelopen jaar en de consumptie door huishoudens nam in de tweede helft van 2022 licht af. Toch zal de zwakte van de binnenlandse vraag dit jaar waarschijnlijk aanhouden, terwijl de export zal stagneren of krimpen alvorens in 2024 te herstellen.
• De hogere rente en het zwakkere vertrouwen van huishoudens hebben de huizenmarkt al negatief beïnvloed. In Estland en Litouwen is het aantal transacties gedaald tot het niveau van voor de pandemie en is de betaalbaarheid van woningen gedaald tot het laagste niveau in tien jaar.
• De Baltische landen behoorden tot de eersten die snel alle energiebanden met Rusland verbraken en nieuwe leveranciers van aardgas, elektriciteit en olie vonden. Maar deze snelle transformatie kwam met voorwaarden: de inflatie steeg tot een niveau dat in een kwart eeuw niet meer was voorgekomen, het hoogste in de EU. De inflatie piekte in de herfst en in december 2022 bedroeg de inflatie in Litouwen 21,7%, in Letland 20,8% en in Estland 17,6%.
• Een nog negatievere economische schok kan waarschijnlijk worden vermeden dankzij het anticyclische begrotingsbeleid - dat weliswaar nogal uiteenliep in de Baltische landen, maar het hielp de negatieve effecten van de energiecrisis op te vangen. Investeringen in veel sectoren zullen dit jaar waarschijnlijk gematigd zijn, maar publieke investeringen in infrastructuur en particuliere investeringen in energieproductie en -efficiëntie zullen waarschijnlijk blijven groeien.
• Door de toestroom van Oekraïense vluchtelingen is de werkgelegenheid over het algemeen toegenomen en is er extra binnenlandse vraag ontstaan.

Litouwen
In het laatste kwartaal van 2022 kromp de economie op kwartaalbasis met -1,7%. Al met al groeide de economie vorig jaar met 2,2% dankzij de sterke eerste jaarhelft. De consumptie bleef grotendeels op hetzelfde niveau, maar sterke industriële bedrijvigheid en buitenlandse verkopen stimuleerden de groei. De energieschok veroorzaakte een recordhoge inflatie en tastte de koopkracht van huishoudens aan. De industriële productie werd beïnvloed door zowel hoge kosten als door een afnemende wereldwijde vraag. Gegevens uit de bouwsector wijzen op een gematigde groei van de investeringen. Hoewel bedrijven zeer actief lenen, zijn grotere leningvolumes meestal het gevolg van hogere inputkosten.

Letland
Volgens de raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek slaagde de Letse economie erin om eind 2022 niet in een recessie terecht te komen. In totaal steeg het bbp in 2022 met 1,8%. De economie is beter dan verwacht bestand gebleken tegen de prijsschokken na de Russische invasie van Oekraïne. De reële nettolonen daalden vorig jaar met zo'n 9%, maar de consumptie van huishoudens hield stand. De export vertoonde gedurende het grootste deel van 2022 een sterke groei en lijkt pas aan het einde van het jaar merkbaar te zijn vertraagd. De investeringsactiviteit is echter gematigd te midden van hoge onzekerheid en hoge kosten.

Estland
De inflatie vertraagt als gevolg van een daling van de energieprijzen wat te maken heeft met een afname van de economische activiteit en het warme weer in West-Europa. De prijzen van gas en motorbrandstoffen daalden in december ten opzichte van de voorgaande maand, terwijl de prijs van elektriciteit ietswat isteeg. De voedselprijzen bleven aan het eind van het jaar stijgen. De prijzen van veel voedingsmiddelen, waaronder brood, vlees, vis en zuivel, stegen in een jaar tijd met liefst 30%. De prijzen van groenten en fruit zijn minder gestegen dan die van andere voedingsmiddelen. Swedbank verwacht dat de prijsgroei in 2023 zal vertragen. Door de dalende koopkracht van huishoudens en stijgende werkloosheid neemt de vraag naar diverse goederen en diensten af.

Belangrijk om op te merken is dat Estland in maart algemene verkiezingen zal houden. De nieuwe regering zal de tekortbegroting overnemen, terwijl de uitgaven dit jaar (2023) de inkomsten zullen blijven overtreffen. Hoewel de staatsschuld ruim onder de Maastrichtseis blijft, zal deze oplopen. De belastingdruk zal naar verwachting iets stijgen en plannen om het belastingbeleid te hervormen, die momenteel voor sommige politieke partijen nog maar in de discussiefase zitten, kunnen op tafel komen.