U bent hier
Covid-19 hertekent Japanse kleinhandel
Na China was Japan één van de eerste landen waar Covid-19 werd waargenomen eind januari 2020. Het aantal besmettingen bereikte er een piek midden april 2020. Op 7 april 2020 kondigde de Japanse overheid de noodtoestand af in zeven prefecturen. Op 16 april werd deze uitgebreid tot het ganse land. De noodtoestand had verregaande gevolgen voor het sociale leven in Japan. Recente cijfers van het Japanse Ministerie van Economie (METI) laten de impact zien op de kleinhandel (En. retail).
Tabel 1 toont hoe de totale omzet van de Japanse kleinhandel in april en mei 2020, 9,5% en 7,7% lager lag dan in dezelfde maanden in 2019. Dat is o.a. het gevolg van de sluiting van winkels met niet-essentiële producten.
Tabel 1 : Omzet van de Japanse kleinhandel in maart-mei 2020 en groei ten opzichte van maart-mei 2019
| Maand | Maart 2020 | Maart 2020 | April 2020 | April 2020 | Mei 2020 | Mei 2020 |
| Omzet | Miljard yen | % groei | Miljard yen | % groei | Miljard yen | % groei |
| Grootwarenhuisketens | 379 | -32,6% | 140 | -71,5% | 174 | -64,1% |
| Supermarktketens | 1243 | +14,0% | 1205 | +15,2% | 1281 | +18,8% |
| 24-uurswinkelketens | 958 | -5,4% | 891 | -10,7% | 927 | -9,6% |
| Electroketens | 389 | -9,1% | 307 | -8,7% | 379 | +9,0% |
| Drogisterijketens | 610 | +7,6% | 618 | +10,8% | 607 | +6,4% |
| Doe-het-zelf-ketens | 272 | +3,5% | 299 | +4,1% | 338 | +11,2% |
| Andere | 8978 | +1,2% | 7436 | -10,6% | 7358 | -10,0% |
| Totaal | 12828 | +0,2% | 10897 | -9,5% | 11065 | -7,7% |
De negatieve impact was bijzonder groot voor de grootwarenhuisketens (En. department stores). Reeds in maart lag hun omzet bijna 1/3 lager dan een jaar eerder en die terugval verergerde nog in april (-71,5%) en mei 2020 (-64,1%). Tal van grootwarenhuizen sloten tijdelijk hun deuren of beperkten hun aanbod tot levensnoodzakelijke producten.
Covid-19 was ook geen positief verhaal voor de 24-uurswinkelketens (En. convenience stores), die 24 op 24 en 7 op 7 open zijn. In april en mei tekenden zij een omzetverlies op van ongeveer 10% in vergelijking met dezelfde periode in 2019. Deze winkels bevinden zich vooral in verstedelijkte gebieden. Een belangrijk marktsegment voor deze stadwinkels zijn de kantoorbedienden die dagelijks hun lunchpakket komen aanschaffen. Covid-19 joeg deze werknemers weg uit de kantoorwijken en thuiswerk kwam in de plaats. Individuele lunchpakketten werden vervangen door familiale maaltijden en de ingrediënten daarvoor komen niet uit de 24-uurswinkels, maar vooral uit de supermarkten. De supermarktketens zagen daarom tijdens de coronacrisis hun omzet fors stijgen. In mei 2020 lag hun verkoopcijfer 18,8% hoger dan een jaar vroeger. Die groei werd aangepord door een hogere verkoop van voeding en drank (zie tabel 2).
Tabel 2 : Verkoop van voeding en drank door de Japanse kleinhandel in maart-mei 2020 en groei ten opzichte van maart-mei 2019
| Maand | Maart 2020 | Maart 2020 | April 2020 | April 2020 | Mei 2020 | Mei 2020 |
| Omzet | Miljard yen | % groei | Miljard yen | % groei | Miljard yen | % groei |
| Grootwarenhuisketens | 110 | -23,2% | 60 | -50,6% | 69 | -43,1% |
| Supermarktketens | 982 | +21,2% | 991 | +26,4% | 1023 | +26,7% |
| 24-uurswinkelketens | 618 | -5,2% | 569 | -11,1% | 593 | -10,4% |
| Drogisterijketens | 186 | +18,2% | 202 | +27,2% | 196 | +20,7% |
| Andere | 1862 | -11,3% | 1839 | -9,2% | 1923 | -6,2% |
| Totaal | 3759 | -2,7% | 3661 | -1,8% | 3804 | 0,0% |
Een andere winnaar zijn de drogisterijketens (En. drugstores). Terwijl de Japanse consumenten in deze winkels vertwijfeld naar schaarse mondmaskers en handgels zochten, ontdekten ze ook dat deze ketens andere essentiële producten zoals voedingswaren aanbieden. Door thuiswerk en afstandsonderwijs spendeerden gezinnen nu meer tijd in hun eigen woning en de nood om dit verblijf zo aangenaam mogelijk te maken stuurde de Japanse consument naar de doe-het-zelf-ketens (En. home centers; do-it-yourself). Deze zagen hun omzet geleidelijk toenemen. In mei 2020 lag hun verkoopcijfer 11% hoger dan in mei 2019 (zie tabel 1).
Voor de elektroketens (En. home electric appliances chain stores) was covid-19 aanvankelijk een negatief verhaal. Door de economische onzekerheid was de consument niet meteen geneigd om bijkomend te investeren in elektronica. Naarmate de cocooning in het eigen gezin, thuiswerk en afstandsonderwijs aanhielden,, groeide echter de nood om de huiselijke informatica te moderniseren. Daardoor konden de elektroketens in mei 2020 een omzet optekenen die 9% hoger lag dan een jaar eerder.
De categorie “Andere kleinhandel” zag in april en mei 2020 een omzetdaling van respectievelijk -10,6% en -10,0%. Deze categorie omvat zowel de familiale, onafhankelijke handelszaken, als postorderbedrijven en bedrijven die uitsluitend actief zijn in e-commerce. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat e-commerce verantwoordelijk is voor deze negatieve cijfers. Rakuten, de grootste aanbieder van e-commerce in Japan, zag in april 2020 zijn omzet stijgen met 57,5% ten opzichte van april 2019. En het Japanse e-commerce platform aishipR, dat ongeveer duizend online winkels huisvest, meldde dat eind april 2020 het aantal online bestellingen op zijn platform meer dan verdubbeld was in vergelijking met hetzelfde tijdstip in 2019. Het ziet er dus naar uit dat de lokale, kleinschalige kleinhandel klappen heeft gekregen door covid-19 terwijl e-commerce een sterke groei heeft gekend.
Bronnen:
- Japanse ministerie van Economie (METI)
- Rakuten
- aishipR