Terwijl de Tsjechische economie op zijn best stagneert, bloeit de start-upsector de afgelopen vijf jaar. De investeringen in deze sector zijn tussen 2018 en 2022 zestienvoudig toegenomen, van ruim twee miljard kronen in 2018 naar een recordbedrag van 37 miljard in 2022. Het gemiddelde ontvangen investeringsbedrag steeg toen van 35 miljoen naar 256 miljoen kronen. In 2023 was er sprake van een grote daling jaar-op-jaar, toen het investeringsbedrag slechts 208 miljoen euro bedroeg. De schatting voor 2024 is optimistisch; deze zou zowel in transacties als in kapitaalvolume tientallen procenten hoger moeten zijn vergeleken met 2023.

Volgens schattingen zijn start-ups in Tsjechië goed voor vijf procent van het bruto binnenlands product, hetzelfde aandeel dat door banken en verzekeringsmaatschappijen wordt gecreëerd. Uit een vergelijking van de startende sector met de landbouw, die een aandeel van 2% in het bbp heeft, en de bouw, die een aandeel van 4% in het bbp heeft, is het duidelijk dat de start-up sector niet te verwaarlozen is voor de binnenlandse  economie.

 Het feit dat er niet genoeg gevestigde leveranciers zijn, vergroot de kansen van startende bedrijven om zich op de Tsjechische markt te vestigen. Voor buitenlanders is Tsjechië niet interessant als kleine markt, wat ruimte biedt voor lokaal bedrijfsleven. Uit de beschikbare gegevens, die momenteel worden verwerkt tot 2022, blijkt dat start-ups en technologiebedrijven in dat jaar 150 duizend mensen in dienst hadden, wat neerkomt op 4% van alle werknemers in Tsjechië. Bovendien groeit de werkgelegenheid in technologiebedrijven snel. In vier jaar tijd is het aantal start-ups en werknemers met een derde toegenomen.

Hoewel het misschien gemakkelijk lijkt om de startup-omgeving in kaart te brengen, is het precies het tegenovergestelde: bedrijven doen niet alleen zaken in de informatietechnologie, maar in een aantal bedrijfstakken.

Praag kan worden omschreven als het centrum van startende bedrijven, aangezien het de thuisbasis is van twee derde van de bekeken startups. We kunnen echter de andere twee grootste steden in Tsjechië, Brno en Ostrava, die ook een belangrijke rol spelen in het startup-ecosysteem, niet buiten beschouwing laten.

Als we ons meer richten op start-ups uit de zorgsector, de zogenaamde health-tech, zullen we ontdekken dat de coronaviruspandemie een belangrijke ‘versneller’ was. Uit de World Index of Innovations in Healthcare, gericht op Europese landen, blijkt dat Tsjechië op de 20e plaats staat van een totaal van 33 landen.

Het innovatiepotentieel van niet alleen de Tsjechische maar ook de Europese gezondheidszorgmarkt is enorm. In 2023 bedroeg de omvang van de gezondheidstechnologiemarkt in de EU tussen de 45 en 60 miljard dollar, met een verwachte groei van 20 procent per jaar. Volgens een onderzoek van KPMG hebben start-ups die zich richten op geestelijke gezondheidszorg, cardiologie, dermatologie en spoedeisende klinische zorg de komende twee jaar de grootste kansen. Integendeel biedt de farmaceutische industrie weinig kansen voor startups.

Hoewel de Tsjechische start-up scene op het gebied van de gezondheidszorg de laatste tijd in opkomst is, is het potentieel van de markt over het algemeen weinig aangetast. Volgens gegevens van Keiretsu Forum CEE is slechts ongeveer 7% van het totale aantal start-ups in Tsjechië actief in de gezondheidszorgsector. Het pan-Europese gemiddelde bedraagt 19%.

Vergeleken met de landen van Oost-Europa heeft Tsjechië het voordeel dat er voldoende geld uit de staatsbegroting en individuele betalingen van de verzekerden naar de gezondheidszorg gaat. Investeringen uit particuliere en venture capital fondsen in de gezondheidszorgsector in Tsjechië zijn voorlopig niet zo wijdverspreid maar vinden eerder marginaal plaats.

Vooralsnog vormen de strengheid van de autoriteiten en de betalingsregelingen van zorgverzekeraars een obstakel voor zorgstarters in Tsjechië. Ondanks langdurige inspanningen in de onderhandelingen met zorgverzekeraars staan de onderhandelingen nog in het begin en slagen zij er niet in om door te dringen tot de betalingsregeling. Maar zelfs het Tsjechische ecosysteem van de gezondheidszorg begint al te veranderen en beseft het belang van innovatie.

Bron: Hospodářské noviny (28.2.2024), tijdschrift Ekonom (21.3.2024)