Boekte de Vlaamse export in 2018 nog een hoogterecord van ruim 329 miljard euro, dan kwam er in 2019 een abrupt eind aan de continue reeks exportstijgingen sinds 2009. In 2019 ging de jaaruitvoer immers een eerste maal licht achteruit (-1,46%) tot 324,6 miljard euro. En toen kwam 2020, het jaar waarin de Covidpandemie lelijk huis hield in de Vlaamse buitenlandse handel met 8% minder jaaruitvoer tegenover 2019.
Ook aan de importzijde bracht 2020 uiteraard geen nieuw recordbedrag, want de Vlaamse jaarinvoer ging 10,01% lager dan in 2019 en kwam uit op 281,1 miljard euro.

Dat blijkt uit een eerste analyse door Flanders Investment & Trade van de in- en uitvoercijfers 2020 van de Nationale Bank van België (INR-NBB).

Doorheen 2020 werd het al snel duidelijk dat de Vlaamse uitvoer het niet makkelijk zou hebben. Sinds maart 2020 noteerden we negatieve groeicijfers t.o.v. dezelfde maanden in 2019.
Januari, februari en maart 2020 waren al geen topmaanden, wat resulteerde in een exportdaling van 1,6% in het eerste kwartaal. De bijzonder zwakke exportcijfers in april en mei lieten het tweede kwartaal uitkomen op een verlies van liefst 21,4%. In het derde kwartaal lag het exportverlies al een stuk lager: -8,8%. November, maar vooral december, konden de pijn wat verzachten, maar de stevige rode jaarcijfers voor export én de import bleven wel een feit. Tegen de eerste verwachtingen in bleef het verlies nog enigszins “beperkt” in vergelijking met 2009, het jaar van de bankencrisis en slechtste Vlaamse uitvoerjaar ooit (-17,0%).

De export naar markten binnen de EU kreeg in 2020 een forse tik van 9,34%, die naar de rest van de wereld (de extra-communautaire afzetmarkten) raakte iets minder afzet kwijt (-5,82%), vooral dank zij de voor een sukkeljaar als 2020 “atypische” uitvoerresultaten naar de Verenigde Staten (+9,5%) en China (+22,6%), beide top tienklanten (VS op 5, China op 8).

De jaarexport van chemie & farma steeg 3,5%, een waardetoename met niet minder dan 2,5 miljard euro. Van alle sectoren was dat in 2020 meteen ook de grootste — en bijna enige — jaarwinst. Uiteraard bleven chemie en farma ook in 2020 de Vlaamse exporticonen bij uitstek, met 75,2 miljard euro buitenlandse afzet en 25,2% aandeel in de Vlaamse totaaluitvoer. Op een dieper detailniveau moet wel gezegd dat de vooruitgang volledig op het conto van farmaceutica (medicijnen en vaccins) te schrijven viel:  een stijging met 23,6% of 6,4 miljard euro meer aan jaarexport.

Op 2 stond transportmaterieel, goed voor 37,0 miljard euro — 12,4% van de hele Vlaamse jaarexport — na een stevige afname (-16,6%) in 2020.
Ook onze derde uitvoersector, machines, mechanica en elektr(on)ische apparatuur, met 11,3% exportaandeel, moest in 2020 een verlies van 5,9% incasseren.

De weinig benijdenswaardige titel “daler van het jaar” ging in 2020 opnieuw naar minerale producten, waarvan de jaaruitvoer met liefst 9,6 miljard euro terugviel, meteen een jaardaling van 31%. Het leeuwendeel daarvan waren minerale brandstoffen (aardolie, aardgas, distillatieproducten), waarvan de exportdaling op zich al 9,5 miljard euro beliep (-32,5%). In de uitvoerresultaten voor brandstoffen spelen doorgaans ook factoren mee als het prijsverloop op de wereldmarkt én verschuivingen van het exportvolume van aardolie-producten.
In 2020 was dat uiteraard niet anders en hebben vooral (continue) prijsdalingen van energieproducten gespeeld doorheen 2020. Gemiddeld bedroeg die daling 30% op jaarbasis tegenover de prijzen in 2019. (Bron: IMF Indices of Primary Commodity Prices, 2020-2021).

Om een beeld te schetsen van hoe zwaar die prijsevoluties doorwegen in de totale Vlaamse uitvoer nog dit: mochten we bij de analyse van de Vlaamse export geen rekening houden met de minerale producten/brandstoffen/energieproducten dan zou de wereldwijde Vlaamse uitvoer niet met 8,1% zijn teruggevallen maar met ‘slechts’ 5,7%.

Doordat Vlaamse jaarinvoer in 2020 iets feller terugliep (-10%) dan de uitvoer (-8%) helde de handelsbalans met 17,3 miljard euro een stuk meer in ons voordeel over, ruim 40% meer dan in 2019.

Net als de overige Belgische regio’s noteerde Vlaanderen in 2020 een negatief exportcijfer, waardoor het Vlaamse aandeel in de Belgische totaaluitvoer (81,2%) ongeveer op hetzelfde niveau bleef als in 2019. De inbreng van Wallonië (export -7,1%) in de nationale uitvoer beliep 16,1%, terwijl Brussel (export -8,3%) instond voor de resterende 2,7%.