De huidige situatie

Het bbp van Griekenland staat bijna terug op het pre-COVID-19-niveau, met een verwachte stijging van 3,5% in 2022. Griekenland was zelfs één van de eerste landen om een investeringsplan in te dienen, dat snel volledig goedgekeurd werd. Inmiddels heeft Griekenland al een prefinanciering ontvangen ter waarde van € 4 miljard. Het plan omvat een mix van 106 investeringsprojecten en 68 hervormingen, die voornamelijk focussen op de digitale en groene transitie, sociale inclusie en het aantrekken van investeringen. Het land zal € 12,8 miljard ontvangen aan EU-subsidies en een bijkomende € 12,7 miljard aan leningen met een lage interestratio. Van de totale som zal 37% gespendeerd worden aan de groene transitie en 20% aan de digitale transitie.

De veranderingen

Het “Greek Recovery and Resilience Plan (RRP)” focust zich dus onder andere op de groene transitie. Hieronder vallen de klimaathervormingen en investeringen.

1. Momenteel heeft Griekenland een achterstand op vlak van klimaat- en energiehervormingen. Eén van de Griekse doelen is het afbouwen van de bruinkoolcentrales tegen 2023. Verder zijn er ook nog veranderingen met betrekking tot de vernieuwing van energieopslagsystemen en de elektrische interconnectiviteit van de eilanden voorzien. 
2. Digitalisering van de maatschappij is een belangrijke pijler in het Griekse RRP. De digitalisering zal bijdragen tot het transformeren van de Griekse economie en bijdragen aan de strijd tegen belastingontduiking wat de overheidsinkomsten ten goede zal komen. De digitalisering van elektronische betalingen zal eraan bijdragen. Er zal ook ingezet worden op de ontwikkeling van 5G-corridors. Deze pan-Europese operatie moet ervoor zorgen dat Europa koploper wordt in het gebruik van 5G. Verder zal er ook meer ingezet worden op het gebruik van big data.
3. De derde, uitgebreide pijler van het Griekse RRP gaat over sociale inclusie. De voornaamste prioriteiten gaan over sociale bescherming, onderwijs en vaardigheden. De herziening van de sociale bescherming zou moeten leiden tot een beter betaalbare gezondheidszorg. Momenteel heeft 20% van de Griekse bevolking hier geen toegang toe. Er zal ook een herziening gebeuren van de pensioenen. In de huidige regeling gaat de helft van het budget van de sociale bescherming, ongeveer 13% van het bbp, naar pensioenen. Verder wordt er ook gekeken naar de activatie van het arbeidspotentieel. De positie van de immigranten, jongeren en vrouwen hierin mag niet genegeerd worden. Gecombineerd met het gebrek aan mensen die de benodigde vaardigheden hebben voor de groene en digitale transitie, is er hier de mogelijkheid om een grote, vandaag onbenutte, groep werkkrachten in te schakelen. Het (her)aanleren van vaardigheden met betrekking tot de groene en digitale transitie is opgenomen in het Griekse RRP. Bovendien wordt er ook voorzien dat er voldoende voorlichting en onderwijs aanwezig is voor de digitalisering van de maatschappij. Hierdoor zullen kwetsbare groepen zoals ouderen en kleine ondernemers niet achterophinken.
4. Het laatste luik van het Griekse RRP gaat over het aantrekken van investeringen, meer bepaald het doorvoeren van hervormingen om dit te faciliteren.

De uitdagingen

Handeldrijven in en met Griekenland kende in het verleden een aantal uitdagingen:

1. Bureaucratie die zorgde voor vertragingen in het toekennen van vergunningen was er één van. In het kader van het RRP moeten hervormingen het gehele proces versnellen.
2. Momenteel zijn er te weinig gekwalificeerde mensen om de groene en digitale transitie succesvol te realiseren.
3. Er is een strikte afsluitingsdatum. Het “Next-Generation EU” -project werkt met een mijlpalensysteem. Griekenland zal dus niet in één keer de volledige financiering ontvangen. Elke financieringsronde wordt pas vrijgegeven als aan bepaalde mijlpalen voldaan is. Als de Griekse overheid er niet in slaagt om alle mijlpalen tijdig te bereiken, dan lopen ze het resterende budget mis.
4. Een groot deel van de Griekse afgestudeerden, ongeveer 1/5, is laaggeletterd. Dit houdt in dat ze moeilijkheden hebben met basisvaardigheden zoals lezen en/of schrijven. De invloed op het (her)aanleren van vaardigheden, in het kader van de groene en digitale transitie zal niet te onderschatten zijn.
5. De productiviteit van de Griekse bevolking ligt te laag. Hierdoor is de Griekse economie niet competitief op Europees en globaal vlak.
6. De digitalisering moet gefocust blijven op de eindgebruiker. Als deze namelijk niet kan werken met de digitale tools zullen deze niet ingeburgerd raken. Er zal ook voldoende aandacht besteed moeten worden aan de voorlichting en het onderwijs hierrond. Het gaat hier dan voornamelijk over bevolkingsgroepen zoals ouderen, mensen met een beperking, Roma, etc.
7. Griekenland heeft minder ervaring met technologieën en vaardigheden in het kader van klimaatneutraliteit. De andere Europese lidstaten zijn hier al jaren mee bezig. Griekenland heeft nu dus een heel korte periode om deze achterstand in te halen. Hetzelfde scenario geldt voor de digitalisering.

De opportuniteiten

De voornaamste opportuniteit voor Vlaamse ondernemingen is terug te vinden in de tenders die de komende jaren uitgeschreven zullen worden. Door het huidige gebrek aan vaardigheden inzake groene en duurzame technologieën zal Griekenland moeten leunen op de kennis van andere Europese lidstaten. De komende jaren zal de focus liggen op verschillende vormen van hernieuwbare energie, aangezien Griekenland tegen 2023 de bruinkoolindustrie wil minimaliseren.

Verder hebben ze ook nood aan kennis en expertise rond digitalisering, waaronder 5G, AI en big data, dataopslag, etc. Het Griekse ministerie van Financiën heeft recent een lijst met 12 goedgekeurde projecten gepubliceerd.

Aanvullend bron: FIT Greece RRP