Vooreerst is het belangrijk een onderscheid te maken tussen conjuncturele en structurele factoren. Het zijn vooral tijdelijke, conjuncturele factoren die de economie van Hongkong voor een grote uitdaging plaatsen: COVID-19 en de handelsoorlog tussen de V.S. en China. Op structureel vlak is buiten de Nationale Veiligheidswet weinig veranderd, en op dit moment is het niet duidelijk in welke mate deze wet invloed zal hebben op de economie en handel op lange termijn.

CONJUNCTURELE FACTOREN

COVID-19 en de troebele relatie tussen de V.S. en China hebben de economie van Hongkong in 2020 zwaar op proef gesteld:

Terwijl de economie in 2019 een inkrimping kende van 1,2% omwille van de sociale onrust, wordt verwacht dat de economie van Hongkong in 2020 met liefst 8% zal inkrimpen;

De werkloosheid in Hongkong bedroeg op 20 oktober 6,4%, het hoogste cijfer in 16 jaar.

Het aantal reizigers naar Hongkong is omwille van COVID-19 in deze periode gezakt met maar liefst 99%. Dit is dramatisch voor de toerismesector, waar 11,7% nu werkloos is;

Op 21 oktober jongsleden kondigde Cathay Pacific aan dat er 8.500 jobs zullen sneuvelen, oftewel 24% van het totale personeelsbestand. Cathay Dragon, Cathay’s regionale luchtvaartmaatschappij met 2.500 werknemers, wordt volledig opgedoekt – een grote, maar niet onverwachte schok voor de inwoners van Hongkong;

De vastgoedmarkt staat onder druk: prijzen voor kantoren en huizen zijn reeds 3-10% gezakt en men verwacht dat deze trend zich nog zal voortzetten;

Het bovenstaande geeft geen rooskleurig beeld van de huidige economische situatie in Hongkong. Echter, in vergelijking met vele andere economieën doet Hongkong het nog niet zo slecht. Dit heeft te maken met het feit dat Hongkong de pandemie vanaf het begin redelijk goed onder controle had en in staat is gebleken om heel de tijd de economie open te houden. Dit dankzij de nodige voorzorgsmaatregelen en de discipline van haar bevolking. Verder is de grens tussen China en Hongkong voor handel en financiën altijd open gebleven, waardoor Hongkong de economische toegangspoort tot China is gebleven.

STRUCTURELE FACTOREN

Om te kunnen inschatten of de huidige economische situatie van nog lang zal aanhouden, moeten we eerder kijken naar de structurele factoren die Hongkong maken wat het is. Alhoewel Hongkong het al een tijdlang zwaar te verduren heeft, heeft het een groot aantal structurele troeven die het in staat stelt om op lange termijn een belangrijke economische speler te blijven in Azië en in de wereld.

HONGKONG ALS TOEGANGSPOORT TOT CHINA

Hongkong blijft dé toegangspoort van China met de economische buitenwereld. Dit als gevolg van de specifieke kenmerken van Hongkong als speciale administratieve regio in de Volksrepubliek China:

Hongkong kent een heel stabiele zakenomgeving, met een overheid wiens opdracht het is om Hongkong te ‘managen’ als was het een bedrijf. Er is minimale overheidsinterventie, en de overheid laat bedrijven vrij zakendoen, zolang die bedrijven wegblijven van het politieke discours.

Het rechtssysteem in Hongkong is stabiel en gebaseerd op het ‘common law’ systeem van Engeland, dat beter lijkt te kunnen inspelen op de belangen van investeerders en de zakenwereld in het algemeen. Zeker op het vlak van handel zal dit rechtssysteem gehandhaafd blijven, want alle stakeholders kunnen hier hun voordeel bij doen.

Hongkong blijft de meest open economie ter wereld, met vrij verkeer van kapitaal. China heeft er alle belang bij om dit zo te houden. China kent geen vrij kapitaalverkeer, noch vrije handel in haar munt, en is niet van plan om dit in de komende jaren te veranderen. De Chinese overheid en de vele kapitaalkrachtige Chinese bedrijven zien Hongkong graag deze rol vervullen. Het is daarom ook dat Hongkong de globale hub blijft voor offshore renminbi business, met een marktaandeel van 70%. Daarenboven gebeurt niet minder dan 60% van alle buitenlandse directe investeringen in China via Hongkong.

De Hong Kong Exchange (HKEX) is en blijft een globale koploper op het vlak van IPO’s. In de eerste helft van 2020 werden er op de beurs 12 miljard euro opgehaald in 59 noteringen. Meerdere IPO’s van Chinese bedrijven zitten in de pijplijn. De handelsoorlog met de Verenigde Staten zorgt er daarbij voor dat Chinese bedrijven nu meer richting Hongkong kijken dan voorheen voor het ophalen van kapitaal: 80% van de Chinese IPO’s vinden plaats in Hongkong.

De Hong Kong Monetary Authority zorgt voor een stabiele monetaire omgeving met de koppeling van de Hong Kong Dollar aan de US Dollar. Die koppeling wordt ondersteund door enorme reserves ten belope van 453 miljard USD - meer dan 100% van het BBP.

BELGISCHE ZAKENGEMEENSCHAP

Het zal u misschien niet verbazen dat de bedrijven aanwezig in Hongkong iets anders reageren op de Nationale Veiligheidswet dan de gewone burger op straat. Politieke en maatschappelijke stabiliteit is voor bedrijven zeer belangrijk, en het feit dat er nu geen protestacties meer zijn, is voor de meeste bedrijven in Hongkong een positieve zaak. Het stelt hen in staat om weer te focussen op zakendoen.

De bedrijven laten wel optekenen dat indien de ‘rule of law’ op handelsvlak onder druk kwam te staan door de Nationale Veiligheidswet, dat dit een grote invloed zou hebben op hun vertrouwen in Hongkong als toegangspoort tot China. Hiervan bestaat er voorlopig echter geen bewijs, en de topambtenaren in Hongkong bevestigen ook bijna dagelijks dat er op dat vlak geen wijzigingen zullen zijn.

Een recente peiling door de Belgium-Luxembourg Chamber of Commerce in Hongkong lijkt erop te wijzen dat de Belgische bedrijven in Hongkong zich vooral zorgen maken over de lengte van de COVID-19 pandemie (recessie) en de gevolgen die dit heeft op het zakendoen met en in China (sluiting van de grens voor personeel).

De meeste Belgische bedrijven hebben voorlopig nog geen al te grote schade geleden omwille van COVID-19. Ze hebben deze periode echter wel gebruikt om zich te heroriënteren en te innoveren, om zo sterker uit deze crisis te komen.

Alhoewel er nog geen sprake is van een exodus aan (expat)talent, lijkt één trend wel te versnellen: Hongkong wordt alsmaar meer een Chinese en minder internationale stad. Concurrenten als Singapore, Taipei, en zelfs Shanghai kunnen hier hun voordeel bij doen.

SAMENVATTEND

Men verwacht dat Hongkong op korte en middellange termijn zal overleven als internationaal financieel centrum en draaischijf voor China. Experten zien de status van Hongkong als internationaal zakencentrum evenwel slinken, en dan specifiek voor niet-Chinese bedrijven. Dit als gevolg van de onzekerheid die de Nationale Veiligheidswet heeft gecreëerd. Vooral in de niet-financiële sectoren en voor bedrijven die in Hongkong hun regionaal hoofdkwartier hebben en niet enkel gefocust zijn op China, zien we reeds bewegingen ten voordele van Singapore, Taiwan en Japan.

De Belgische bedrijven behouden het vertrouwen in Hongkong als open economie waar het gemakkelijk zakendoen is. De meeste onder hen bedienen vanuit Hongkong vooral China en verkiezen de stabiliteit die Hongkong kan bieden. Het is daarom dat zij hun activiteiten in Hongkong behouden en met hoop kijken naar de betere economische cijfers in China van de laatste weken.

Tegelijkertijd maken ze zich ongerust omwille van de aanslepende COVID-19 pandemie en de reisbeperkingen die er zijn. De bedrijven hopen dat de grens met China weer opengaat op commercieel vlak en dat ze ook naar andere landen, vooral in Azië, kunnen reizen op korte termijn. Een reisbubbel tussen Hongkong en Singapore gaat vanaf 22 november van start: https://www.tourism.gov.hk/travel-bubble/en/index.html. Alhoewel de procedure om heen en weer tussen Hongkong en Singapore te kunnen reizen omslachtig is, biedt dit de zakenmensen in beide steden toch al een eerste mogelijkheid om zakenreizen te ondernemen.