Huidige situatie

Tijdens een conferentie over de Griekse Energiegids van 2021, gegeven door het Instituut van Energie van Zuidoost-Europa (IENE), heeft mevrouw Sdoukou, Secretaris-Generaal voor Energie en Minerale Bronnen van het Ministerie voor Milieu en Energie, het herstelplan gepresenteerd dat gebaseerd is op groene en duurzame initiatieven. Met het uitfaseren van de bruinkoolinstallaties en andere vervuilende technologieën als eerste stap zullen er ook nog nieuwe, uitstoot neutrale initiatieven ingevoerd worden om een groene economie te bereiken.

De transportsector is één van de grootste bronnen van luchtvervuiling. Het staat in voor 30% van de totale energieconsumptie en voor 20% van de uitstoot van broeikasgassen. De meeste luchtvervuiling vindt plaats in dichtbevolkte gebieden, waar ongeveer 70% van de Europese bevolking (EU28) woont. 

Eén van de oorzaken van de luchtvervuiling, met name in de steden, is de verouderde wagenvloot. De gemiddelde Griekse auto is 15,4 jaar oud en minstens 50% van de vloot is ouder dan 16 jaar. Het probleem zal aangepakt worden door de introductie en promotie van e-mobiliteit, met een correct wettelijk kader hierrond.

De veranderingen

Het Grieks Nationale Energie en Klimaat Plan (NECP) houdt in dat tegen 2030 minstens 30% van de registraties van nieuwe wagens elektrisch van aard moet zijn. Dit is in overeenstemming met de doelstelling van de Europese Green Deal. Marktpenetratie van hernieuwbare energie zou hierdoor tegen 2030 moeten stijgen tot 61 à 64%. Alsook 35% van de totale energieconsumptie zal moeten bestaan uit hernieuwbare bronnen.

Hiervoor moet er een verdubbeling van de capaciteit komen, van 10 gigawatt naar 20 gigawatt, welke voornamelijk zal gebeuren aan de hand van zon- en windenergie (Greek Investor Guide, 2021). 

De doelen van het NECP in kader van luchtvervuiling omvatten:

• Verlaging van de CO2-emissies met 13% in 2020 en met 60% in 2050, in vergelijking met de niveaus van 2020.
• Verlaging van de PM emissies met 20% in 2030 en met 35% in 2050, in vergelijking met de niveaus van 2020.

De decarbonisatie van de transportsector zal voornamelijk gebeuren door de introductie van e-mobiliteit. Dit zou leiden tot een verbetering van de Griekse levenskwaliteit en de premature overlijdens wegens luchtvervuiling doen dalen. Het is ook een sector die veel buiten- en binnenlandse interesse kent en dus toegevoegde waarde en nieuwe jobs kan creëren. Het is een nieuwe technologie met een snelle ontwikkeling. Deze vindt nu voornamelijk plaats in de batterij waardoor de batterijkosten dalen. Momenteel rijden er maar zeven miljoen elektrische voertuigen wereldwijd en worden er jaarlijks 600.000 stuks verkocht op het Europese continent.

De introductie van e-mobiliteit is noodzakelijk om de doelstellingen van de Europese Green Deal te halen tegen 2040. Dit betekent dat tegen 2030, 31% van de auto’s elektrisch van aard moeten zijn en de verkoop ervan ongeveer 58%. Hierdoor is echter ook een grote nood aan laadpunten. Momenteel zijn er in Europa ongeveer 110.000 laadpunten aanwezig met Nederland als koploper, gevolgd door Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Tegen 2040 zullen er 290 miljoen laadpunten nodig zijn. Deze zullen verdeeld worden tussen publieke plaatsen (ongeveer een 12 miljoen laadpunten), residentiële en commerciële plaatsen. Griekenland heeft er 3.000 nodig.

Sinds de zomer van 2020 is er een wet goedgekeurd die het e-mobiliteit proces moet faciliteren. De focus van de wet ligt op het aantrekkelijker maken van de aankoop van elektrische wagens voor bedrijven. Dit door middel van belastingstimulansen, de organisatie van de servicemarkt voor elektrische voertuigen en de ontwikkeling van de noodzakelijke oplaadstructuur. Zo is men bij een nieuwbouw verplicht om een laadpunt te voorzien.

Verdere stimulansen zijn voorzien voor bedrijven die e-mobiliteit productiegerelateerde eenheden voorzien in gebieden zoals West-Macedonië en Megalopolis. Deze zullen het hardste getroffen worden door de uitfasering van de bruinkoolindustrie. De stimulansen bestaan uit belastingverminderingen, subsidies, vermindering van de werkgeversbijdragen en een versnelde toekenning van licenties.

Om particulieren en bedrijven aan te zetten tot de aankoop van elektrische voertuigen is het “Go Electric” programma opgestart. De eerste fase eindigt eind 2021 en bestaat uit een budget van €100 miljoen, dat dient om een gedeelte van de meerkost van een elektrisch voertuig te overbruggen. De maximale terugbetaling is €6.000 en de in aanmerking komende elektrische voertuigen zijn: fietsen, tweewielers, personenwagens, bestelwagens en taxi’s. Na 2021 zal er verder gegaan worden met de stappen van het programma en zal de financiering komen van het Broeikasemissiefonds van het Ministerie van Milieu en Energie en van het Griekse Resilience en Recovery Plan.

In de toekomst zal er nog een Grieks 'Nationaal E-Mobiliteitsplan' uitgebracht worden.

Succesvolle verhalen

De terugkeer van autoproducent Volkswagen naar het eiland Astypalaia wordt beschouwd als een succesverhaal voor de Griekse energiesector. Initieel zullen de publieke voertuigen op het eiland vervangen worden door elektrische. Hierna zullen de inwoners stimulansen krijgen om hun personenwagen te vernieuwen.

Tegelijkertijd zal er een promotiecampagne plaatsvinden rond autodelen en het delen van ritten. Al deze maatregelen worden genomen om van Astypalaia de eerste emissievrije regio ter wereld te maken. Het eiland zal als model dienen voor een slimme, emissievrije samenleving en benadrukt het initiatief van de Griekse overheid om een sterke elektrische mobiliteitssector te creëren.

Het benadrukt ook het herstel en de modernisatie van de Griekse economie. De eerste elektrische wagens zijn geleverd aan het eiland in juni 2021.

De uitdagingen

Om de introductie en uitbreiding van e-mobiliteit te laten slagen, moeten er een aantal zaken aangepakt worden. Er is een groot gebrek aan laadinfrastructuur in Griekenland. In 2019 waren er slechts 115 laadpunten, waarvan 10 snelladers. In 2021 is dit al verhoogd naar 17, met nog 58 op de planning. Al een teken in de goede richting, maar nog te ver van de minimaal beoogde 3.000 laadpunten.

De marktpenetratie van elektrische voertuigen blijft laag in Griekenland. In 2020 bedroeg de registratie van nieuwe elektrische voertuigen slechts 2,5%. Voor 2021 verwacht men wel een stijging naar 5%. Mogelijke redenen voor de lage marktpenetratie zijn de hogere aankoopprijs, de onzekerheid in verband met de levensduur van de batterij en het imago van elektrisch rijden.

De aankoopprijs van een elektrisch voertuig is sowieso duurder dan de aankoop van een niet-elektrisch voertuig. Het “Go electric” initiatief probeert de meerkost gedeeltelijk te compenseren, maar het is een feit dat deze groter is dan de compensatie. Merk op dat een elektrisch voertuig duurder is in aankoop, maar wel goedkoper is qua gebruikskosten. 

Het voorbeeld dat in de Griekse Energiegids gegeven wordt is het volgende. Een normale auto met een benzinetank ter waarde van €50 kan 450 km rijden. Dit is veel lager in vergelijking met de 2.000 km dat een elektrisch voertuig kan tijden, met dezelfde waarde qua ‘tank’. De gemiddelde afstand tussen laadpunten zal in de toekomst 54 km bedragen met een maximale afstand van 150 km. Hierdoor zal het elektrisch voertuig niet zonder energie vallen door een gebrek aan laadpunten.

Er heerst ook onzekerheid over de levensduur van de batterijen. De verwachtte levensduur ligt tussen de 4 à 7 jaar.

Elektrische voertuigen hebben een relatief slecht imago. Het algemene beeld is dat deze voertuigen geschikt zijn voor dagelijkse, korte ritten in stadscentra. Wat het niet aantrekkelijk maakt voor de mensen, die zowel korte als lange ritten (bv. voor vakantie) wensen te maken. 

De opportuniteiten

Marktpenetratie van de elektrische voertuigen ligt momenteel nog relatief laag. De Griekse overheid is de nodige wettelijke kaders aan het ontwikkelen om elektrische voertuigen aantrekkelijker te maken voor zowel bedrijven als particulieren. Het uitbreiden van de noodzakelijke oplaadinfrastructuur valt hier zeker onder terug te vinden. Vermoedelijk zullen hier tenders voor uitgegeven worden, waar Vlaamse bedrijven aan kunnen deelnemen. Ze kunnen ook steeds werken als onderaannemer voor de winnaars.

De financiering van de e-mobiliteit en de andere facetten van het plan, zoals LNG, hebben nood aan de zogenaamde public-private partnerships (PPPs). Hierbij werken de staat en particuliere belanghebbenden samen. Een gedeelte van de financiering zal afkomstig zijn van het Griekse RRP, dat maximaal 50% van de financiering voorziet. De rest moet van derde partijen komen.

E-mobiliteit in Griekenland is een interessante sector voor Vlaamse bedrijven door de aanwezigheid van de stimulansen, bv. in verband met de belastingen. Indien er handel gedreven wordt in West-Macedonië of Megalopolis ontstaan er nog meer stimulansen zoals vermindering van de werkgeversbijdragen, alsook een versnelde toekenning van licenties en subsidies.

Andere opportuniteiten voor Vlaamse bedrijven:

• Klimaat neutrale technologieën.
• Export van e-mobiliteitproducten en gerelateerde diensten.
• Constructie, beheer en onderhoud van laadpunten en onderdelen voor elektrische voertuigen zoals batterijen.

Conclusie

De huidige lage marktpenetratie van elektrische voertuigen, wordt tegen 2030 aangepakt. Hierdoor ontstaan er opportuniteiten voor Vlaamse bedrijven. Momenteel is de Griekse overheid bezig met het creëren van de nodige wettelijke kaders om het doel van 31% elektrische voertuigen waar te maken.

Bronnen

eKathimerini, Energia, Greek Investor Guide, Greek Energy Directory-IENE, Féderation Internationale de L’Automobile