1. Introductie

De Albanese energiesector blijft zich verder ontwikkelen. De voorbije jaren komt het gebruik van hernieuwbare energiebronnen steeds vaker op de voorgrond. De regering speelt een sleutelrol in het uitwerken van een strategisch beleidskader en de creatie van een stimulerende en voorspelbare investeringsomgeving. 
 

2. Huidige situatie van de energiesector 

Vandaag spelen fossiele brandstoffen nog een prominente rol, maar 90% van de elektriciteit wordt opgewekt door waterkrachtcentrales. Energiezekerheid zou een kritiek punt kunnen worden voor het land wanneer de klimaatverandering zich sterker zou beginnen te manifesteren. 

De Albanese overheid probeert, net zoals vele andere landen in de westelijke Balkan, buitenlandse investeringen in de energiesector aan te trekken. De ontwikkeling van de sector is een belangrijke prioriteit en een fundamenteel onderdeel van 's lands economische ontwikkelingsplannen. 
 

3. Belangrijke energieprojecten

De instroom van buitenlandse investeringen in de Albanese energiesector spitste zich de laatste jaren toe op twee grote energieprojecten, de Trans-Adriatic Pipeline (TAP) en de Devoll waterkrachtcentrale in het zuiden van het land. Naast deze investeringen vanuit de privésector zien we ook een aantal publieke investeringen, voornamelijk met steun van internationale donoren, om de tekortkomingen in de sector aan te pakken.  

Trans-Adriatic Pipeline (TAP)

De Trans Adriatic Pipeline maakt deel uit van de Southern Gas Corridor, die aardgas naar Europa transporteert vanuit het Shah Deniz II-veld in Azerbeidzjan. TAP maakt verbinding met de Trans-Anatolische pijpleiding aan de Grieks-Turkse grens en doorkruist Noord-Griekenland, Albanië en de Adriatische Zee voordat het aan land komt in Zuid-Italië waar verbinding gemaakt wordt met het Italiaanse aardgasnetwerk.

Devoll, Banjë & Moglicë waterkrachtcentrales

Het Devoll Hydropower Project is de grootste particuliere investering in waterkracht in post-socialistisch Albanië. Het project werd opgestart in 2009. In 2013 werd begonnen met de bouw van de Banjë centrale die in 2016 operationeel werd. De centrale in Moglicë werd in 2020 in productie genomen. 

Drijvend zonnepark KESH PV Project

Het project ondersteunt de implementatie van de eerste zonne-energiecentrale met drijvende technologie in Albanië en in de Westelijke Balkan. Het bevordert het verdere gebruik van de drijvende PV-technologie om de zonne-energiecapaciteit van de regio te vergroten door efficiënt gebruik te maken van bestaande waterkrachtcentrales.

Tegelijkertijd zal het project de operationele en financiële resultaten van KESH versterken door een verminderde afhankelijkheid van inkomsten uit waterkracht en door de positieve impact van de drijvende technologie op de waterstanden van het bestaande reservoir.

Smart Road Tirana Pilot Project

Het Agentschap voor Energie-efficiëntie en het ministerie van Infrastructuur en Energie hebben de eerste resultaten van hun Clean Energy Road Project voorgesteld. Binnen een pilootproject in Tirana zullen kleine zonne- en windenergie-apparaten worden gebruikt om elektriciteit op te wekken voor openbare verlichting en voor het opladen van elektrische voertuigen.

Voltalia zonne-energiecentrale

Voltalia, een internationale speler in hernieuwbare energie, kondigde op 29 maart 2021 aan dat het een nieuw 100 megawatt zonne-energieproject, genaamd Spitalla, toegewezen kreeg. Het project bevindt zich in de regio Durrës en Voltalia heeft er een concessieovereenkomst voor 30 jaar verkregen. 

Het Spitalla-project zal in 2023 in gebruik worden genomen. Voltalia zal verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling, de bouw en het onderhoud van het project.
 

4. Uitdagingen

In 2018 keurde de ministerraad de nieuwe nationale energiestrategie 2018-2030 goed, waarbij drie belangrijke uitdagingen voor de Albanese energiesector beschreven werden:

• Voldoen aan de energievraag en -behoeftes van zowel burgers als industriële actoren 
• Verbetering van de energie-intensiteitsindicatoren
• Versterking van de energiezekerheid door verbetering van de energie-efficiëntie, het gebruik van hernieuwbare bronnen in combinatie met conventionele bronnen, en door regionale samenwerking en integratie.

Albanië was in het verleden een netto-importeur van energie. De belangrijkste uitdaging voor het land is dan ook zelfvoorzienend te worden, o.m. door het transmissie- en distributienetwerk te verbeteren en de verliezen in het distributienetwerk te verminderen. Uiteindelijk is het doel op middellange termijn om van Albanië een belangrijke speler op de regionale energiemarkt te maken door overtollige capaciteit te exporteren. 

Het land heeft ontegensprekelijk potentieel voor zonne-energieproductie, ook voor verwarmingsdoeleinden. Vandaag is hydro-elektriciteit de dominante factor wat tot aanzienlijke fluctuaties in de productie leidt waardoor de continuïteit in het gedrang kan komen. 
 

5. Opportuniteiten

Albanië heeft een aanzienlijk potentieel inzake hernieuwbare energiebronnen. De ontwikkeling ervan moet bijdragen tot een grotere stabiliteit van de energievoorziening én kan het land minder afhankelijk maken van buitenlandse leveranciers. 

Zoals hierboven beschreven is hydro-elektriciteit een belangrijke energiebron in het land. Momenteel wordt slechts 35% van het potentieel benut. 

Ook geothermie biedt kansen. 

Het windenergiepotentieel, vooral langs de Adriatische kust, is weinig benut, hoewel het op meer dan 2.000 mW geschat wordt. 

In het niet-duurzame segment produceert Albanië meer dan 1,4 miljoen ton olie/jaar. Er zijn verschillende internationale olie- en gasexploratiebedrijven gevestigd. De Albanese markt voor olie, gas en bijproducten is een vrije, open en geliberaliseerde markt en de regering van Albanië speelt slechts een regelgevende rol.
 

6. Conclusie

Albanië heeft de afgelopen drie decennia aanzienlijke economische vooruitgang geboekt. De energiesector in Albanië biedt potentieel voor investeringen, en dus ook voor onze Vlaamse bedrijven die hun producten, technologieën en diensten willen introduceren in het land.
 

7. Nuttige websites en bronnen

Albania in a snapshot
Renewable Energy Sector Albania
Investment Opportunities in Albania
Importance of Clean Energy
RRA Albania