1. Algemene toestand:

Actuele situatie op 4 augustus 2022 -  Er zijn sinds het uitbreken van de pandemie 330.016 besmettingen vastgesteld. Het coronavirus heeft tot nu toe al 9.387 levens geëist. In het ziekenhuis liggen nog 844 coronapatiënten.

Het aantal besmettingen en overlijdens kan u via deze link raadplegen.

2. Voorzorgsmaatregelen:

Het dragen van een masker is niet meer verplicht, tenzij in het openbaar vervoer, apotheken en ziekenhuizen. 

Reizen naar Noord-Macedonië

Sinds 19 april 2022 is er geen enkele COVID-gerelateerde beperking meer om Noord-Macedonië binnen te komen. U heeft dus geen coronacertificaat meer nodig om naar het land te reizen. 

Meer info over reizen naar Noord-Macedonië: Noord-Macedonië | Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken (belgium.be)

3. Exitstrategie

Sinds het begin van de gezondheidscrisis heeft de regering 5 pakketten aan maatregelen ingevoerd om de negatieve impact van de pandemie op de economie te verzachten, waaronder de volgende maatregelen:

1ste pakket geïntroduceerd in maart 2020:

• steun voor de betaling van lonen: deze maatregel werd verder verlengd tot eind 2020. De steun zal geleidelijk worden bepaald op basis van de inkomensverliezen van het bedrijf en zal variëren tussen MKD 14.500 (gelijk aan het minimumloon in MKD; ongeveer € 240) en MKD 21.776 (ongeveer € 350),
• ondersteuning van leningen: particulieren en bedrijven kunnen profiteren van nieuwe leningen, preferentiële rentetarieven, gereguleerde boetes, staatsgaranties of extra uitstel van betaling,
• ondersteuning van lokale consumptie: betaalkaarten en btw-teruggave: verlenging van de maatregel op betaalkaarten voor burgers voor thuisconsumptie,
• maatregelen op het gebied van belastingen: er werden verhogingen van de betalingstermijnen voor de inkomstenbelasting, verlaging van de belastinggrondslagdrempels en de modulatie van betalingen aangekondigd. De regering heeft ook maatregelen ingevoerd die van invloed zijn op de btw: de btw wordt verlaagd voor voeding en dranken (10% ten opzichte van de vorige 18%) en uitvoeren van werken (de btw verlaagd van 18% naar 5%), en af en toe kan de btw gerecupereerd worden tijdens gerichte commerciële acties 'Weekends zonder btw',
• verlaging parafiscale lasten: inclusief diverse leges, licenties, vergunningen,
• toerisme: rechtstreekse betalingen aan toeristengidsen (21.776 MKD ongeveer € 350) en een totale subsidie ​​van € 1,9 miljoen aan reisbureaus en terugbetaling van de toeristenbelasting aan alle exploitanten in deze sector (geschat op ongeveer € 2 miljoen),
• landbouw: ondersteuning van de wijnproductie: door de aankoop van druiven van de oogst van 2020, waarvoor € 6,7 miljoen is voorzien,
• catering: 'Subsidies aan restaurants voor bruiloften' - er zal steun worden verleend aan alle entiteiten die voor deze activiteit zijn geregistreerd en gemachtigd, voor een totale waarde van € 1 miljoen,
• invoerrechten: verlaging van invoerrechten op grondstoffen, ondersteunt de zwaarst getroffen verwerkende industrieën en stimuleert de ontwikkeling van verwerkingsfaciliteiten.

2de pakket geïntroduceerd in april 2020:

• de regering subsidieert 50% van de sociale premies voor werknemers in door het coronavirus getroffen bedrijven; financiële steun aan particuliere bedrijven waardoor ze in de komende twee maanden, april en mei, salarissen ter hoogte van het minimumloon (14.500 MKD - € 250) aan hun werknemers kunnen betalen,
• deze maatregel was het onderwerp van verschillende overtredingen vanwege het feit dat deze maatregel alle werknemers trof, ook degenen die werden ontslagen van het uitvoeren van het werkproces (chronisch zieken, ouderen, werknemers met een kind onder de 10 jaar, zwangere vrouwen), en er zijn gevallen waarin de werknemer het minimumloon niet aan alle werknemers betaalde. Meer hierover in de volgende paragrafen,
• werknemers die als gevolg van de crisis worden ontslagen, krijgen in de afgelopen 24 maanden een maandelijkse vergoeding van de overheid die gelijk is aan 50% van hun gemiddelde salaris.

3de pakket geïntroduceerd op 17 mei 2020:

• € 1 miljoen werd uitgetrokken voor de introductie van een digitaal platform voor nieuwe markten voor textielbedrijven.

4de pakket geïntroduceerd op 27 september 2020:

• ondersteuning bij de betaling van salarissen voor het laatste kwartaal 2020 (14.500 MKD - € 250), betaalkaarten voor bepaalde categorieën burgers die het meest hulp nodig hebben, subsidies voor de meest getroffen sectoren, verlaging of afschaffing van parafiscale lasten, verhoging van de aflossingsvrije periode voor renteloze leningen COVID-19 en extra uitstel van terugbetaling van leningen door bedrijven.

5de pakket ingevoerd op 16 februari 2021:

• steun voor de betaling van de salarissen van werknemers in de privésector op het niveau van 14.500 MKD (minimumloon) per werknemer voor april en mei 2021 of 50% van de loonbijdragen, wat een groot aantal werknemers beschermt.

4. Economie

a. Economische impact

De economie werd zwaar getroffen door de pandemie en belandde in 2020 in een recessie, met een geleidelijk herstel in 2021. De Noord-Macedonische overheid heeft verschillende maatregelen genomen om de negatieve effecten van de beperkingen op de economie te verzachten. Er werden verschillende pakketten aan maatregelen genomen. De eerste twee werden uitgevoerd tussen maart en mei 2020 en waren bedoeld om levensondersteuning te bieden aan de economie en de gezondheidssector. Op 17 mei introduceerde het kabinet een derde pakket ter waarde van € 335 miljoen om het economisch herstel en consumptie verder te stimuleren. De drie pakketten samen, zijn goed voor € 550 miljoen of 5,5% van het bbp. Het vierde pakket, dat op 24 september 2020 is aangenomen, heeft een waarde van ongeveer € 470 miljoen en is een directe uitbreiding van de drie voorgaande.

Het begrotingstekort liep in 2020 op tot 8,2 % van het bbp, terwijl de overheidsschuld fors opliep tot 60,2 % van het bbp. Bij een begrotingsherziening werd bezuinigd op kapitaaluitgaven om ruimte te creëren voor crisis gerelateerde transferbetalingen.

Volgens de laatste onderzoeksrapporten sinds het begin van de crisis in 2020 verloren 7.000 textielarbeiders hun baan (tot 19% van het totale aantal textielarbeiders staat als werkloos geregistreerd). De meest voorkomende reden voor beëindiging van het dienstverband in de textielindustrie is het aflopen van arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. In 2020 is deze basis echter met 123% gestegen ten opzichte van 2019. De werknemers met een contract voor bepaalde tijd hebben het meest te lijden gehad. 86% van de bedrijven registreerde een omzetdaling in 2020, vergeleken met 2019. Massale ontslagen werden gemeld in het eerste kwartaal van 2021 als gevolg van de aanhoudende gevolgen van COVID-19.

b. Handelsbelemmeringen

De EU heeft sinds 2016 een handelsakkoord met Noord-Macedonië. Hierin staan onder andere afspraken over overheidsaanbestedingen en afschaffing van invoerrechten. Wil u weten of er lagere invoerrechten gelden voor uw product? Voer dan uw HS-goederencode in de portal Access2Markets. Zo vindt u de specifieke regels voor uw product.

Botst u buiten de EU op handelsbelemmeringen of andere problemen op het vlak van markttoegang? Laat het ons weten via handelsbelemmering@fitagency.be. Wij analyseren uw aangifte en maken die via de geijkte kanalen over aan de bevoegde instanties.

c. Relancemaatregelen

De overheid ondersteunt bedrijven en huishoudens met allerhande maatregelen en programma’s. U vindt een overzicht via volgende link:

• https://northmacedonia.un.org/sites/default/files/2020-10/MKD-COVID_19-Response-Framework-20200730_costed.pdf

d. Economische vooruitzichten

Bbp-groei: de regering van Noord-Macedonië voorspelde een economische groei van 4,6% voor 2022, waarbij de bruto-investeringen met 8,5% zouden toenemen, na een verwachte groei van 3,9% in 2021. De Centrale Bank verwacht voor zowel 2021 als 2022 een bbp-groei van 3,9%.

Op middellange termijn ging de Centrale Bank uit van een verder herstel van circa 4% per jaar. Deze groeidynamiek zal het mogelijk maken om de economische verliezen van de coronacrisis te compenseren en in 2022 het prepandemische niveau te overschrijden.

De centrale bank zei echter dat er risico's zijn die voornamelijk verband houden met de verdere ontwikkeling van de COVID-19-pandemie en het verschijnen van nieuwe varianten, waardoor zorgvuldige monitoring van de economische ontwikkelingen vereist is. Het doorvoeren van structurele hervormingen is uitermate belangrijk, omdat ze een voorwaarde zijn voor duurzame en hogere economische groei, aldus de Centrale Bank.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) verhoogde zijn prognose voor de bbp-groei van Noord-Macedonië met 4,2% voor 2022, een stijging van 0,2 procentpunt ten opzichte van de vorige prognose.

Volgens de Europese Commissie boekt het economisch herstel in Noord-Macedonië goede vooruitgang, aangezien zowel de binnenlandse als de buitenlandse vraag aantrekt. De opleving zal naar verwachting geleidelijk verstevigen in 2022 en 2023, op basis van een verdere versteviging van de particuliere consumptie en de buitenlandse vraag.

De regering verwacht dat de inflatie zich in 2022 zal stabiliseren op 2,4%, waarbij de prijsdruk, als gevolg van de onzekerheid over de energieprijzen van de primaire producten op de wereldbeurzen, naar verwachting in het tweede kwartaal van 2022 zal vertragen.

Het IMF voorspelt dat Noord-Macedonië in 2021 een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 3,1% zal kennen, die in 2022 zal vertragen tot 2,2%. In 2020 noteerde het land een inflatie van 1,2%.

De waarde van de cumulatieve productieverliezen voor 2020 en 2021 bedroegen € 3,7 miljard. Op basis van recentere projecties voorspelt de Nationale Bank een reële daling van de uitvoer van goederen en diensten met 17,1%. De ontwikkelingen in de komende jaren zullen afhangen van het al dan niet starten van de overheid met structurele hervormingen en investeringen in groene/digitale transformatie.

Daarnaast zijn er in de tweede helft van 2021 lokale verkiezingen en een volkstelling gehouden. De resultaten van de lokale verkiezingen hebben geleid tot het aftreden van de regering.

5. Nuttige links

Voor bijkomende informatie over de toestand in Noord-Macedonië, zie:

Officiële website van de regering over COVID-19

6. Dossier Coronavirus

Het coronavirus heeft een wereldwijde impact, niet alleen op de gezondheid maar ook op de economie. Ook uw export kan hiervan gevolgen of zelfs hinder ondervinden.

FIT monitort de risico's dagelijks en ons buitenlands netwerk informeert u over alle implicaties voor Vlaamse exporteurs op hun internationale activiteiten.

In het dossier Coronavirus vindt u een aantal nuttige tips, adviezen en inzichten in de economische impact van de verspreiding van het virus op internationaal ondernemen.

Met vragen over internationaal ondernemen in tijden van Corona, kan u terecht bij exportadvies-corona@fitagency.be.