Algemene toestand

Dagelijks worden op een speciale website (http://www.covidmaroc.ma/pages/Accueilfr.aspx) de nieuwe cijfers over het aantal besmettingen en het aantal gevaccineerden in het Frans en in het Arabisch gepost.

Het land is in januari 2021 van start gegaan met een grootschalige vaccinatiecampagne. In oktober 2021 startte Marokko zijn campagne voor een derde vaccinatiedosis. Het doel is om 80% van de bevolking (ongeveer 30 miljoen mensen) te immuniseren met behulp van het Chinese vaccin Sinopharm, AstraZeneca en Pfizer/BioNTech. Per 31 januari 2022 zijn 24,7 miljoen eerste en 23,1 miljoen tweede prikken gezet (64% van de totale bevolking). 4,4 miljoen mensen kregen reeds een derde prik.

Voorzorgsmaatregelen

Sinds 20 maart 2020 geldt de sanitaire noodtoestand in het land. Dit betekent niet dat de economische activiteit wordt stilgelegd, maar wel dat er een limiet komt op verplaatsingen van personen. De regering heeft de sanitaire noodtoestand verlengd tot 28 februari 2022.

De regering benadrukt dat het gevaar van de verspreiding van de pandemie nog steeds aanwezig en continu is, vooral na het opduiken van nieuwe varianten in het Koninkrijk. Hierdoor vereist de huidige situatie een strikte naleving van alle richtlijnen en alle preventieve maatregelen, inclusief fysieke afstand, hygiëneregels en verplicht dragen van maskers.

Meer informatie over de actualisering van de voorwaarden voor binnenkomst in en vertrek uit Marokko met ingang van 7 februari 2022 kunt u terugvinden op de website van Royal Air Maroc (https://www.royalairmaroc.com/ma-fr/information/actualites).

Exitstrategie

De noodtoestand zal dus van kracht blijven maar de Marokkaanse regering heeft de eerder versoepelde beperkingen nog wat verder versoepeld.

De avondklok tussen 23.00 uur en 5.00 uur is nog steeds van toepassing. Cafés en restaurants mogen open blijven tot 23u. Museums, culturele sites, bioscopen, theaters, winkels, natuurparken, recreatiedomeinen en de openbare stranden zijn ook weer open, alsook de mogelijkheid tot toeristische gidsen.

Economie

Economische impact

De automobiel-, textiel- en toerismesector werden het hardst getroffen door de coronacrisis.

Opmars van de automobielsector

Na een zeer moeilijk jaar 2020, gekenmerkt door de gevolgen van de pandemie van het coronavirus, heeft de automobielsector in 2021 een stijging gekend van 31,5% ten opzichte van het voorgaande jaar en 5,7% ten opzichte van 2019.  De AIVAM (Association des importateurs de véhicules au Maroc) verwacht dat de markt in 2022 met 5% à 15% zal groeien.

Textielsector

Ook de textielsector werd door de pandemie getroffen, enerzijds door de verstoorde levering van grondstoffen maar ook door de daling van de buitenlandse vraag en de hoge kosten voor de uitvoer naar bepaalde afzetmarkten. Eind juni 2021 werd aangekondigd door  le Ministère de l’Industrie, du Commerce et de l’Economie verte et Numérique dat de Marokkaanse textielexport naar Europa een groei van 23% kende in de eerste zes maanden van 2021. De textielsector is er ondanks de coronacrisis dus toch in geslaagd zich te herpositioneren en zijn activiteit nieuw leven in te blazen.

Toeristische sector

Tot slot werd de toeristische sector ook zwaar getroffen door de pandemie met een verlies van 36,4 miljard dirham (ongeveer 3,4 miljard euro) in 2020 ten opzichte van 2019. In 2021 heeft deze sector echter een geleidelijk herstel gekend, vooral tijdens het tweede en derde trimester en de eerste twee maanden van het vierde trimester. Nadien werd opnieuw een daling aan toeristische inkomsten vastgesteld door de sluiting van het luchtruim.

In januari 2022 heeft het Haut-commissariat au Plan (HCP) in het kader van zijn programma om de sociaaleconomische gevolgen van de gezondheidscrisis in Marokko te volgen en te evalueren een enquête bij de ondernemingen uitgevoerd. Deze enquête heeft tot doel een overzicht te bekomen van de gevolgen van de pandemie op de ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten:

• Bijna 1/3 van de ondernemingen heeft zijn activiteiten stopgezet in 2021 voor een gemiddelde duur van 143 dagen.
• Vier ondernemingen op vijf zagen hun activiteiten in 2021 dalen in vergelijking met de periode voor de pandemie. In de accomodatiesector melden 86% van de bedrijven een daling van (meer dan) de helft in vergelijking met de periode voor de pandemie. Een daling van meer dan de helft van de activiteit gold ook voor de kunst-, amusement- en recreatiesector en de restaurantsector.
• Meer dan de helft van de ondernemingen heeft te kampen gehad met een daling van hun liquiditeit. Dit aandeel bedraagt 51% voor de KO’s (zeer kleine ondernemingen), 54% voor de KMO’s (kleine of middelgrote ondernemingen) en 43% voor de GO’s (grote ondernemingen).
• 39% van de ondernemingen meldde een daling van het aantal werknemers in vergelijking met de periode voor de pandemie. Dit aandeel bedraagt 43% voor de KO’s, 34% voor de KMO’s en 24% voor de GO’s. 56% van de ondernemingen handhaafde echter zijn personeelsbestand tijdens de pandemie.
• Zeven ondernemingen op tien voorziet geen investeringsprojecten in 2022. Echter, verwachten 11% van de KO’s, 17% van de KMO’s en 25% van de GO’s een stijging van hun investeringsniveau in 2022.
• 60% van de ondernemingen verwachten een terugkeer naar het normale vanaf 2023. De accommodatie-, catering-, vervoer- en opslagsector verwachten een terugkeer naar het normale over een jaar of langer.

Meer informatie is te vinden op de website van het HCP (https://www.hcp.ma/).

Volgens de voorlopige cijfers van l’Office Des Changes steeg de uitvoer van goederen met 22,5% in de eerste elf maanden van 2021 ten opzichte van eind november 2020. Deze stijging betreft de uitvoer van alle sectoren, o. a. de automobielsector (stijging van 12,8%), de landbouw- en agrovoedingsector (stijging van 10,2%) en de textiel- en ledersector (stijging van 20,7%).

Tegelijkertijd steeg de invoer in 2021 met 24% ten opzichte van eind november 2020, mede door de aankoop van afgewerkte verbruiksgoederen. Deze laatste kennen een stijging van 30%.

Meer informatie is te vinden op de site van l’Office Des Changes (https://www.oc.gov.ma/).

La Confédération Générale des Entreprises du Maroc (CGEM) publiceerde in mei 2020 le Plan de Relance Economique dat tot stand kwam na een enquête met sectoriële federaties. In het plan worden verschillende maatregelen voorgesteld om de economie te stimuleren zoals bijvoorbeeld fiscale maatregelen, de strijd tegen de informele sector, de promotie van ‘Made in Morocco’ producten, maar ook protectionistische maatregelen (zoals een lager btw-tarief voor lokaal geproduceerde producten of een importban wanneer een lokaal equivalent product aanwezig is). De Marokkaanse regering is van plan een reeks concrete acties en noodmaatregelen uit te voeren om de economie nieuw leven in te blazen. Ook zal de Marokkaanse regering maatregelen nemen om de activiteiten van ondernemers en ambachtslieden te steunen en te financieren.

Handelsbelemmeringen

Marokko had in het verleden de verplichting van een exportlicentie opgelegd voor verschillende medische producten. Nadat deze maatregel ongedaan werd gemaakt, bleken niet alle problemen van de baan. Bepaalde bedrijven ondervonden nog steeds problemen om geneesmiddelen te exporteren. Toch is er een positieve trend merkbaar, er werd door l’Office des Changes een stijging van 26% waargenomen in de export van farmaceutische middelen in januari 2021 ten opzichte van september 2020.

Meer informatie kan gevonden worden in les Indicateurs Mensuels des Echanges Extérieurs (IEE) van l’Office des Changes.

Het CGEM riep in 2020 een nieuw comité in het leven ‘Maroc Industrie’ dat als missie heeft om de lokale industrie te verdedigen door o.a. een label ‘Made in Morocco’ te lanceren, een nationale voorkeur in openbare aanbestedingen in te schrijven, lokale integratie te promoten om import tegen te gaan.

Het doel van de 'Made in Morocco' is dus om de lokale bevoorrading te accentueren en te zorgen voor een betere zichtbaarheid van de lokale producten die als equivalent kunnen dienen van de geïmporteerde producten. Sinds de lancering van het label, werden specifieke doelstellingen voorgedragen. Ten eerste streeft het CGEM ernaar het aandeel van de lokale bevoorrading te verhogen van 25% naar 75% tegen 2024. Ten tweede wil men de nationale fabrikanten steunen om aan de eisen te voldoen en het doel te halen.

Botst u buiten de EU op handelsbarrières of andere problemen op het vlak van markttoegang? Laat het ons weten via handelsbelemmering@fitagency.be. Wij analyseren uw aangifte en maken die over aan de bevoegde instanties.

Relancemaatregelen

Na een moeilijk 2020, is 2021 het jaar van het herstel van de nationale economische activiteit in Marokko. Dit is uiteraard te danken aan de maatregelen die in het kader van het herstelplan zijn genomen om de onmiddellijke gevolgen van de pandemie voor huishoudens en bedrijven te verzachten, en aan de uitzonderlijke resultaten van de landbouwcampagne, in combinatie met de aanzienlijke vooruitgang die op het gebied van de vaccinatie is geboekt. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zal het herstel zich in de toekomst zelfs nog versterken.

Het herstel heeft bijna alle economische activiteiten beïnvloed, zij het in verschillend tempo. Er zijn positieve elementen, zoals de koopkracht van de gezinnen die is toegenomen dankzij de goede resultaten van de eerder genoemde landbouwcampagne. Er werd ook opnieuw meer werkgelegenheid gecreëerd en investeringen werden hervat. Er werd ook een toename aan begrotingsinvesteringen en aan de dynamiek van de oprichting van bedrijven vastgesteld. Dit alles heeft echter niet verhinderd dat bepaalde sleutelsectoren van de economie nog steeds de negatieve gevolgen van de crisis ondervinden, zoals het toerisme, de hotelsector, aanverwante activiteiten en het luchtvervoer.

Economische vooruitzichten 

Het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA) kenden een sterk economisch herstel in de tweede helft van 2021 en de productie herstelde zich in verschillende landen tot het niveau van voor COVID. Naarmate de contactintensieve sectoren zich herstellen en de olieproductiebeperkingen afnemen, zal de groei in de regio naar verwachting 4,4%  bedragen in 2022 en 3,4% in 2023.

Het BBP steeg in 2019 met 2,6% maar daalde in 2020 met 6,3%. Voor 2021 werd de stijging van het BBP op 5,3% geschat. Volgens de prognoses van de World Bank Group  zal 2022 een (lagere) stijging van het BBP kennen, namelijk een stijging van 3,2%. In 2023 wordt dan weer een stijging van 3,5% verwacht.

Uit de enquête van het HCP (januari 2022) kwam naar voren dat 39% van de ondernemingen hun personeelsbestand zag dalen. De werkloosheidsgraad bedroeg voor 2021 uiteindelijk 12,3% (dit is 0,4% meer dan in 2020). Volgens bovengenoemde enquête is 20% van de ondernemingen echter van plan om in 2022 weer meer personeel aan te nemen. Dit aandeel bedraagt 18% voor de KO’s, 25% voor de KMO’s en 46% voor de GO’s.

In 2021 bedroeg de Marokkaanse inflatie 1,4% (ten opzichte van 0,7% in 2020). De HCP schrijft deze stijging toe aan de verhoging van de voedselprijzen met 0,8% en een verhoging van de prijzen van de niet-voedingsproducten met 1,8%. De Nationale Bank van Marokko, Al Maghreb, verwacht een inflatie van 1,4% in 2022 en 2,1% in 2023. Zij verwacht een versnellende inflatie als gevolg van de verhoging van de prijzen op de internationale markten en de verhoging van de prijzen van bepaalde plaatselijke voedingsmiddelen.

De Marokkaanse staatsschuld bedroeg 64,8% in 2019 en 76,4% in 2020. Het percentage voor 2021 werd nog niet gecommuniceerd door le Ministère de l’Economie et des Finances.

La Banque Mondiale informeert in haar Rapport 2021 dat de economische vooruitzichten met grote onzekerheid zijn omgeven, als gevolg van de Covid-19 crisis. Het Rapport de suivi de la situation économique au Maroc geeft hierover meer informatie. 

Nuttige links

• Ministerie van Gezondheid, DMP: http://dmp.sante.gov.ma/
• "COVID-19 Poses Formidable Threat for Fragile States in the Middle East and North Africa", IMF Country Focus, 13 mei 2020.

Dossier Coronavirus

Het nieuwe coronavirus heeft een wereldwijde impact, niet alleen op de gezondheid maar ook op de economie. Ook uw export kan hiervan gevolgen of zelfs hinder ondervinden. FIT monitort de risico's dagelijks en ons buitenlands netwerk informeert u over de gevolgen voor Vlaamse exporteurs op hun internationale activiteiten.

In het dossier Coronavirus vindt u een aantal nuttige tips, adviezen en inzichten in de economische impact van de verspreiding van het virus op internationaal ondernemen. Met vragen over internationaal ondernemen in tijden van corona, kan u terecht bij exportadvies-corona@fitagency.be.