1. Algemene toestand

Actuele situatie

Het Armeense ministerie van Volksgezondheid bevestigt 428.648 gevallen van COVID-19 sinds het uitbreken van de pandemie (cijfers 9 augustus). Er vielen tot nog toe 8.637 dodelijke slachtoffers.

Zo'n 412.661 patiënten werden genezen verklaard en er werden ruim 3,5 miljoen testen afgenomen (gegevens augustus 2022).

Na een piek in oktober en november 2020 leek het ergste achter de rug en was het aantal nieuwe gevallen per dag tot eind maart 2021 duidelijk lager. Tussen eind maart en eind april 2021 werd opnieuw een stijgende trend waargenomen die echter eind april opnieuw begon af te zwakken. De situatie was in mei en juni 2021 vrij goed onder controle, maar vanaf juli ging het aantal actieve gevallen echter opnieuw in stijgende lijn om een nieuwe piek in november te bereiken. Na een korte rustpauze piekte aantal besmettingen opnieuw in januari dit jaar omwille van de omikronvariant om dan weer af te zwakken in maart dit jaar en te stabiliseren op een laag niveau in april.

Op 9 augustus dit jaar waren er 144.031 coronabesmettingen per miljoen inwoners in Armenië. Ter vergelijking: in Rusland waren dit er 127.823 en in Georgië 425.656. De meeste besmettingen vinden plaats in de hoofdstad Jerevan. Op 8 augustus 2022 was 33,3% van de Armeniërs volledig gevaccineerd.

In Armenië zijn AstraZeneca, Spoetnik V, CoronaVac en (beperkt) Pfizer beschikbaar. 

Armeniërs kunnen al sinds 27 januari 2021 opnieuw naar Rusland reizen mits het voorleggen van een negatieve test. Dit is belangrijk nieuws voor de vele Armeniërs die in Rusland werken en die niet terugkonden omwille van de gesloten grens. Sinds 15 februari werd de reguliere luchtverbinding met Rusland hervat en er zijn 4 vluchten per week tussen Jerevan en Moskou.

De Armeense overheid laat opnieuw zonder beperkingen internationale vluchten toe. Het reguliere luchtverkeer blijft echter nog steeds beperkt. Sinds 12 augustus 2020 kunnen buitenlandse staatsburgers terug naar Armenië reizen waarbij men een negatieve COVID-19-test moet kunnen voorleggen. Zowel de lucht- als landgrenzen zijn nu open. De meest up-to-date informatie over de inreisbeperkingen vindt u op de website van IATA: www.iatatravelcentre.com alsook www.gov.am/en/covid-travel-restrictions/ 

Op de website van Brussels Airlines kunnen ondertussen tickets geboekt worden voor de rechtstreekse vlucht Brussel-Jerevan. Er zijn ook verbindingen mogelijk via (onder andere) Wenen. Deze verbinding wordt ook aangeboden via de site van Brussels Airlines, maar wordt uitgevoerd door Austrian Airlines.

Chronologische evolutie van de corona-epidemie in Armenië

Op 25 maart 2020 werd er een lockdown van kracht die op 4 en 18 mei grotendeels werd opgeheven. Tot 4 mei 2020 mochten de Armeniërs enkel hun huizen verlaten om levensmiddelen in te kopen of een wandeling te maken. Iedereen die zich buitenshuis begaf, moest ook een identiteitsbewijs kunnen voorleggen evenals een ingevuld schriftelijk formulier van de gemeente met de reden voor verplaatsing. Overheidspersoneel werkt nog steeds van thuis uit waar mogelijk.

Er gold een algemeen samenscholingsverbod van meer dan 20 mensen op het hele grondgebied. Pensioenen werden cash aan huis geleverd, weliswaar met vertraging.

Vrij verrassend mochten bars, restaurants en winkels (buiten winkelcentra) op 4 mei 2020 terug open mits het respecteren van de sociale distantiëring. Op 22 mei werden 46 food outlets in Jerevan opnieuw tijdelijk gesloten voor het niet-respecteren van de opgelegde anticoronaregels. In de Shirak-provincie kregen 315 bewoners opnieuw zelfisolatie opgelegd. De burgers werden regelmatig opgeroepen de sociale afstand te respecteren en mondmaskers te dragen.

Na het annuleren van de beperkende maatregelen na de eerste golf werden deze niet meer geheractiveerd. Er was wel nog een zogenaamde noodtoestand die midden januari 2021 werd opgeheven. In januari 2022 werden echter sommige coronamaatregelen opnieuw van kracht.

2. Voorzorgsmaatregelen

Op 12 augustus 2020 nam premier Pasjinjan enkele verregaande maatregelen: buitenlandse burgers werden opnieuw toegelaten tot het grondgebied en alle grootschalige samenkomsten en evenementen werden terug toegelaten mits het dragen van een mondmasker en het houden van 1,5 meter afstand.

Sinds 12 augustus 2020 zijn dus alle buitenlandse staatsburgers terug toegelaten tot Armenië, met de gebruikelijke visumregelgeving van toepassing.
Men moet een negatieve COVID-19 test kunnen voorleggen. Zowel de lucht- als landgrenzen zijn nu open. 

De EU heeft haar grenzen nog altijd niet geopend voor Armeense staatsburgers.

3. Exitstrategie na de eerste golf

Op 23 april 2020 kondigde de regering een versoepeling van de lockdown af. Verplaatsingen tussen de regio’s en provincies werden opnieuw toegelaten. Enkele essentiële bedrijfssectoren mochten hun activiteiten hervatten (vooral maakindustrie, vastgoed, automobiel). De autoriteiten stelden echter alles in het werk om dorpen of regio’s af te grendelen wanneer daar een tweede piek zou worden vastgesteld. Bedrijven konden ook individueel om een uitzonderingsregime vragen, maar het overgrote deel van de lockdownmaatregelen bleef gelden.

Op 4 mei 2020 werden alle bars, restaurants en winkels opnieuw geopend ondanks het stijgend aantal besmettingen. Ook de bouwsector en fabrieken mochten terug normaal werken. Samenscholingen van meer dan twintig personen blijven verboden en klanten mogen de winkels enkel in met mondmasker en handschoenen. In handelszaken met een oppervlakte van minder dan 20 m² mogen maar twee klanten gelijktijdig binnen.

Op 18 mei 2020 hernamen de metro en het openbaar vervoer hun activiteiten alsook schoonheidssalons, shoppingcentra en werkplaatsen. Historische en culturele sites gingen opnieuw open. Op 20 mei 2020 mochten kindertuinen hun activiteiten hervatten.

Gedurende de tweede golf die in het najaar van 2020 plaatsvond en de andere golven die daarop volgden, werden geen extra maatregelen genomen. 

4. Economie

a) Economische impact en economische vooruitzichten

Het bbp van Armenië daalde in 2020 met ruim 7,4%. De meest getroffen sector was (zoals verwacht) de dienstensector die met 10% kromp in vergelijking met 2019. De landbouwproductie viel met 4% terug, een inkrimping die al vijf jaar aan de gang is.

Zowel de privéconsumptie als de investeringen daalden, vooral door een daling in de consumptie, investeringen en export. De import kromp echter nog meer dan de export en de macro-economische stabiliteit bleef gegarandeerd door een goede toegang tot externe financiering (zoals door het IMF).

De inflatie bleef beperkt gedurende de eerste elf maanden van 2020 maar ging de hoogte in tijdens de maand december 2020 om 5,3% te bereiken in februari 2021. De inflatie bedroeg in november vorig jaar ruim 9,6 procent o.a. omwille van hoge internationale voedingsprijzen en een depreciatie van de nationale munt. In december 2021 daalde de inflatie tot 7,7%.

Het begrotingstekort steeg in 2020 scherp tot 5,1% van het bbp komende van slechts 0,8% in 2019. Redenen hiervoor zijn de gestegen staatsuitgaven om de pandemie te bestrijden alsook hogere militaire uitgaven en verminderde inkomsten uit belastingen. De armoedegraad steeg in 2020 tot 51%, een stijging met 7% ten opzichte van het jaar daarvoor. 

De economie kromp in 2020 een stuk meer dan de verwachte 2%, met name met 7,4%. De Armeense economie blijkt ondertussen echter op weg te zijn naar een breed herstel volgens de EBRD (European Bank for Reconstruction and Development).

Na een zwak eerste kwartaal in 2021 begon de economie in april opnieuw aan te trekken waarbij bijna alle sectoren mooie cijfers konden voorleggen. Vooral de bouwsector deed het uitstekend.

De economische groei zal naar verwachting in 2022 rond het huidige niveau blijven na het sterke herstel van 2021.

De consumptie van huishoudens en kapitaaluitgaven zullen naar verwachting toenemen ondanks aanhoudende COVID-19-beperkingen, terwijl de overheidsuitgaven zullen afnemen. Opnieuw aangewakkerde politieke spanningen met buurland Azerbeidzjan en een onstabiele politieke situatie in eigen land temperen de vooruitzichten. Specialisten voorzien een bbp-groei van 5,7% in 2021, wat onveranderd is ten opzichte van de voorspelling van vorige maand, en een mooie groei van 4,9% in 2022.

b) Handelsbelemmeringen

Er zijn geen specifieke handelsbelemmeringen met betrekking tot Armenië omwille van het coronavirus. Transport van en naar Armenië kan wel moeilijker verlopen dan voor de pandemie omwille van de reisbeperkingen die Armenië en andere landen hebben ingesteld. Deze beperkingen gelden echter vooral voor het personenverkeer.

Armenië volgt als lid van de Euraziatische Unie wel alle regels die op het niveau van de Unie worden beslist (zie ook rubriek handelsbelemmeringen in het coronadossier van Rusland)

Botst u buiten de EU op handelsbelemmeringen of andere problemen op het vlak van markttoegang? Laat het ons weten via handelbelemmering@fitagency.be. Wij analyseren uw aangifte en maken die via de geijkte kanalen over aan de bevoegde instanties.

c) Relancemaatregelen na de eerste golf

Armenië hoopte een korting te verkrijgen op (Russisch) aardgas om de economische krimp die het virus teweegbracht te verzachten (net zoals Wit-Rusland). Vladimir Putin zei echter op 19 mei 2020 dat het te vroeg is om uniforme (= lagere) gastransportprijzen te hanteren binnen de Euraziatische Unie. Dit zou enkel mogelijk worden van zodra er sprake is van een gemeenschappelijke markt, budget en belastingssysteem.

De EU keurde een steunpakket van € 92 miljoen goed voor Armenië. Duitsland keurde op 15 juni 2020 een lening goed van € 20 miljoen in het kader van het technische samenwerkingsverdrag tussen de twee landen. De lening steunt de landbouw en de kmo's.

Op 24 augustus 2020 keurde de Amerikaanse regering via het USAID-programma een steunpakket van USD 1,436 miljoen goed om (onder andere) de migranten te helpen die door de coronacrisis niet kunnen terugkeren naar hun woonplaats. In totaal schonk de VS in 2020 al USD 4 miljoen als steun aan Armenië gedurende de coronapandemie.

De regering heeft 25 verschillende anti-crisisprogramma's opgestart waaronder voordelige leningen aan bedrijven. Er zijn herfinancieringprogramma's voor de landbouw en bedrijven met een goede kredietwaardigheid. Ook aan mensen die tijdelijk hun job verloren hebben door de crisis en die kinderen hebben onder de veertien jaar wordt financiële steun gegeven. Deze programma's kosten ruim 2,3% van het bbp waardoor het tekort in het staatsbudget tot 5,4% zal oplopen (in plaats van de geplande 2,3%).

Banken en kredietinstellingen hebben aan ruim 550.000 Armeniërs een herschikking van hun kredieten gegeven waarbij gedurende een bepaalde periode geen afbetalingen moeten gedaan worden. Ook 17.400 legale entiteiten kregen betere terugbetalingsvoorwaarden.

Meer weten

• Meer gedetailleerde informatie over de steunprogramma's vindt u via de link: www.aravot-en.am/2020/04/23/254419/
• Een verder steunpakket (het negentiende) werd op 27 mei 2020 goedgekeurd: https://news.am/eng/news/581223.html
• Op 18 juni 2020 werd een twintigste steunpakket goedgekeurd: https://news.am/eng/news/586185.html
• Op 26 juni 2020 werd nog een relancemaatregel geÏntroduceerd: https://news.am/eng/news/587567.html

d) Opportuniteiten op korte termijn

De Armeense markt is klein en zal het na de coronacrisis nog zwaarder hebben. Verschillende sectoren zoals de transport- en IT-sector die het redelijk goed deden, kregen zware klappen door de pandemie. Het is de vraag in welke mate de zakenwereld (vooral de kmo's) zich zal herpakken. De levenstandaard, die al niet hoog was, zal hoogstwaarschijnlijk nog een stuk dalen met lagere reële lonen en een hogere werkloosheidsgraad. 

Een crisis zorgt er steeds ook voor dat er nieuwe niches komen en dat er nieuwe plaatsen vrij komen omdat bepaalde leveranciers of klanten de crisis niet overleefd hebben. Dit biedt mogelijkheden om deze niches te vullen.

De laatste cijfers spreken van een herstel van de economische situatie in het land waardoor zowel de import als de export opnieuw toenemen.

e) Opportuniteiten op lange termijn

Het is onmogelijk te voorspellen welke opportuniteiten er zullen zijn op langere termijn. Echter, de pandemie legt bijvoorbeeld de tekortkomingen van de gezondheidszorg per land bloot en het kan een wake-upcall zijn voor de regering om meer te investeren in apparatuur en technologie voor de medische sector.

De bouwsector doet het erg goed wat mogelijkheden biedt voor Vlaamse ondernemingen in deze sector.

5. Nuttige links

https://www.facebook.com/ArmenianUnifiedInfoCenter/
https://www.gov.am/en/covid-travel-restrictions/
 

6. Dossier Coronavirus

Het coronavirus heeft een wereldwijde impact, niet alleen op de gezondheid maar ook op de economie. Ook uw export kan hiervan gevolgen of zelfs hinder ondervinden.
FIT monitort de risico's dagelijks en ons buitenlands netwerk informeert u over alle implicaties voor Vlaamse exporteurs op hun internationale activiteiten.
In het dossier Coronavirus vindt u een aantal nuttige tips, adviezen en inzichten in de economische impact van de verspreiding van het virus op internationaal ondernemen.
Met vragen over internationaal ondernemen in tijden van Corona, kan u terecht bij exportadvies-corona@fitagency.be.