U bent hier

CORONAVIRUS – De toestand in Polen

1. Algemene toestand

Na een piek begin februari 2022 nam het aantal besmettingen snel af. In navolging hiervan werden op 28 maart 2022 alle coronamaatregelen opgeheven. Er geldt enkel een uitzondering in medische instellingen en apotheken, op deze locaties moet wel nog een mondmasker gedragen worden. 

Voor de actuele statistieken betreffende de lokale coronasituatie kan u de officiële website van de Poolse regering raadplegen: https://www.gov.pl/web/koronawirus/wykaz-zarazen-koronawirusem-sars-cov-2

Ook voor reizigers werden de maatregelen opgeheven. De meest recente informatie kan u altijd terugvinden op: https://www.gov.pl/web/coronavirus/travel

2. Voorzorgsmaatregelen

Er zijn geen beperkingen meer sinds 28 maart 2022.

Reizen:

Meer info voor reizigers: https://www.gov.pl/web/coronavirus/travel

Gedetailleerde informatie over coronamaatregelen zijn op de officiële website terug te vinden: https://www.gov.pl/web/koronawirus

3. Exitstrategie

Gezien de ongezien grote toestroom van niet-gevaccineerde vluchtelingen uit Oekraïne, werd er een specifiek vaccinatieprogramma voor hen opgezet. 

4. Economie

a. Economische impact

Economische situatie in 2022

De economische impact van de epidemie en de daarmee samenhangende beperkingen is multi-directioneel.

De sectoren die het zwaarst getroffen werden door de gevolgen van het coronavirus waren de horeca en het hotelwezen, toerisme, cultuur, onderwijs, entertainment en recreatie, detailhandel in duurzame goederen, productie van goederen voor de export, investeringen en duurzame consumptiegoederen.

Sommige sectoren werden niet hard getroffen door de epidemie, met name de sectoren die alledaagse goederen (zoals voedsel) produceren en verkopen, de bouwsector (het gaat hier vooral om woningbouw, de kantoorbouw werd zo goed als gestopt). Sommige sectoren profiteerden van de lockdown, zoals koeriersdiensten, e-commerce en de sector van hygiëneproducten (ontsmettingsmiddelen, mondmaskers e.d.m.).

Bedrijven reageerden vooral op de nieuwe situatie door kosten te verlagen, vooral door de drastische opschorting van investeringsplannen. Sommige bedrijven ontsloegen werknemers, hoewel dit vooral het geval was in sectoren waarvan de financiële situatie al eerder - tijdens de vorige lockdowns - zwakker was. Veel bedrijven besloten de werkdruk tijdelijk te verminderen en de lonen te beperken.

Bedrijven probeerden de moeilijke situatie te overleven door staatssteun aan te vragen.

Aangezien de maatregelen werden afgeschaft, zijn er ook geen effecten meer op de economie. In het algemeen heeft de Poolse economie tijdens de afgelopen twee jaren beter stand gehouden dan het Europese gemiddelde. In 2021 groeide het bbp met 4,5% en ook voor 2022 lagen de verwachtingen in deze richting. Door de nauwe connecties met Oekraïne is de toestand echter terug onzeker geworden. 

De oorlog in Oekraïne heeft een grote invloed op de wereldeconomie en specifiek op Oekraïne, Rusland en de buurlanden. Begin april kwamen voor Polen twee belangrijke rapporten uit die een licht laten schijnen op de economische situatie. De conclusies van de rapporten van de Wereldbank en die van het Poolse Economisch Instituut (Polski Institut Economiczny, PIE) zijn vrij gelijkaardig en tonen aan dat de oorlog in Oekraïne de Poolse economie niet in een crisis hoeft te storten.

Net zoals de meeste andere landen in de EU werd Polen reeds voor de uitbraak van de oorlog in Oekraïne getroffen door de hoge inflatie. In februari van dit jaar bedroeg die voor Polen 8,5%. Het PIE verwacht dat de inflatie dit jaar zal stijgen tot 10,8% wat 3,5% meer is dan aanvankelijk verwacht. De Oekraïne-oorlog heeft voor Polen vooral invloed op de stijging van de prijzen voor voeding en brandstof. PIE schat dat de voedselprijzen dit jaar met 15,5% zullen stijgen, een stijging die groter is dan het EU-gemiddelde. Wat betreft de brandstofprijzen verwacht men een stijging van 5,6% wat lager is dan het EU-gemiddelde. Voor Poolse consumenten bedragen de uitgaven aan voeding ongeveer 20% van hun budget, wat nauw aansluit bij het EU-gemiddelde van 18%, voor de gemiddelde Pool zou deze prijsstijging dus wel voelbaar zijn. De financiële situatie wordt vooral een stuk lastiger voor de lagere klasse die vaak tot de helft of zelfs meer van de consumentenuitgaven aan voeding besteedt. Voor die groep bestaat er een groot gevaar om in extreme armoede terecht te komen, laat de Wereldbank weten.

Beide rapporten verwachten niet dat er tekorten zouden komen op de Poolse markt. Zo is Polen zelfvoorzienend wat zuivel en vlees betreft. Wel zou het lastiger en vooral duurder worden om aan koolzaadolie, veevoeders en halfafgewerkte producten te komen, aangezien die voor een groot deel afkomstig zijn uit Oekraïne (80% van de koolzaadolie en 60% van de granen op de Poolse markt komen uit Oekraïne).

De grootste risico’s van de oorlog liggen dus, zoals eerder vermeld, bij de prijsstijgingen en bij de onstabiele situatie op de internationale markten. Zo is de rente op tweejarige obligaties gestegen van 3,64% naar 3,94% en steeg de EUR-PLN koers van 4,5 naar bijna 5 na de uitbraak van de oorlog. Momenteel is deze koers wel al weer gestabiliseerd rond 4,60. Voor het overige zijn de financiële markten in Polen vrij goed beschermd tegen de oorlog en de sancties die getroffen zijn tegen Rusland omdat er weinig banden zijn tussen de Poolse, Russische en Oekraïense financiële sector.

Voor werkplekken die laaggeschoolde arbeiders tewerkstellen werd de oorlog voelbaar in het feit dat zo’n 133.000 Oekraïense gastarbeiders terugkeerden naar hun land om er de wapens op te nemen. Daartegenover staat dat via het door de overheid georganiseerde Poland Business Harbour programma (voornamelijk IT-)bedrijven die in Oekraïne gevestigd zijn/waren gemakkelijk hun zakenactiviteiten naar Polen kunnen overbrengen. Dit al dan niet met behoud van de Oekraïense werknemers. De influx van zo’n 2,2 miljoen Oekraïense vluchtelingen in Polen heeft een grote invloed op de gemeenschap en de economie. Een van de directe gevolgen hiervan is een enorme stijging van de huur- en woningprijzen (precieze cijfers zijn nog niet bekend). De Wereldbank ziet de vluchtelingenstroom wel een positieve impact hebben op de economie (handel), omdat het aantal consumenten sterk verhoogd is en het de verwachting is dat de meeste vluchtelingen aan de slag zullen gaan in Polen.

Over het algemeen blijven de economen positief over de positie van de Poolse economie, die eerder al heeft bewezen zeer schokbestendig te zijn en die ook heel gediversifieerd is. Als mogelijke pijnpunten schuift de Wereldbank de vergrijzing, decarbonisering en grote regionale verschillen naar voor. Een ander heikel punt is de negatieve situatie wat betreft de financiële buffers van het land. De overheid heeft via allerlei maatregelen getracht de inflatie te bedwingen (o.a. schrappen van btw-heffingen op groenten en fruit en verlaging van btw op andere basisproducten) maar die brengen uiteraard een grote kost met zich mee. Ook de uitgaven die gemaakt moeten worden voor de vluchtelingenopvang nemen een hap uit het overheidsbudget. Daarnaast komen ook nog de extra defensie-uitgaven (die zouden tot 4 procent van het bbp gaan bedragen) die gepland zijn en extra uitgaven in de strijd tegen desinformatie.

Het Pools Economisch Instituut kijkt al vooruit en kwam tot de conclusie dat de wederopbouw van Oekraïne zowel voor het land zelf als voor de buurlanden, Polen incluis, een grote positieve economische impact zal hebben. Afhankelijk van hoelang de oorlog nog verder aanhoudt schat men dat er een grote economische versnelling zal plaats hebben voor Oekraïne en de buurlanden die 2 tot 4 jaar zou aanhouden.

b. Handelsbelemmeringen

Binnen de interne EU-markt mogen er in principe geen handelsbelemmerende maatregelen bestaan. Vindt u dat de overheid van een andere EU-lidstaat tegen dat principe zondigt? Worden de interne marktregels verkeerd toegepast? Dan kan u terecht bij het Enterprise Europe Network (een@fitagency.be). Dit netwerk geeft advies bij klachten van bedrijven tegen andere bedrijven of tegen overheidsadministraties.

c. Relancemaatregelen

Eind maart 2020 werd door president Duda een pakket van wetten ondertekend, gekend als het Anticrisisschild, ter bescherming van de Poolse economie. De regering wil de Poolse ondernemers economisch steunen zodat ze niet failliet gaan. Sindsdien wordt het wettenpakket regelmatig geüpdatet. Meer informatie hieromtrent vindt u op de officiële website van de Poolse regering: https://www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa 

d. Economische vooruitzichten

Zoals veel andere economieën, werd de Poolse economie getroffen door de pandemie. Op dit moment zorgt de oorlog in Ukraïne en de nauwe economische banden van Polen met Ukraïne voor de grootste onzekerheid. Deze onzekerheid kwam op een moment dat de inflatie al boven 7% lag. De echte vooruitzichten zijn dan ook moeilijk te voorspellen.

De opvang van meer dan 2 miljoen vluchtelingen zal er wel voor zorgen dat de basissectoren zoals bijvoorbeeld voeding en vastgoed zullen groeien. De Polen zijn zeer solidair met de vluchtelingen en beperken andere uitgaven om hen te kunnen helpen. 

e. Opportuniteiten op korte termijn

De Poolse economie voorziet in veel van zijn eigen basisvoorzieningen, maar indien er een tekort komt op de markt voor basisproducten omdat er op korte termijn meer dan 2 miljoen extra inwoners zijn in Polen, dan zouden er zich hier opportuniteiten kunnen voordoen.  

f. Opportuniteiten op lange termijn

  • E-commerce: de situatie sinds de uitbraak van de coronapandemie heeft consumenten aangezet om online te kopen. Poolse consumenten zijn het nu gewoon om veel goederen via internet aan te kopen. Internetwinkels, koerierdiensten en IT-bedrijven noteren een steeds grotere omzet.
  • Bouw: de meeste projecten worden verder uitgevoerd, er is een enorme stijging in de woningbouw te merken terwijl de kantoorbouw daarentegen stagneert.

5. Dossier Corona

Het coronavirus heeft een wereldwijde impact, niet alleen op de gezondheid maar ook op de economie. Ook uw export kan hiervan gevolgen of zelfs hinder ondervinden.
FIT monitort de risico's dagelijks en ons buitenlands netwerk informeert u over alle implicaties voor Vlaamse exporteurs op hun internationale activiteiten.
In het dossier Coronavirus vindt u een aantal nuttige tips, adviezen en inzichten in de economische impact van de verspreiding van het virus op internationaal ondernemen.
Met vragen over internationaal ondernemen in tijden van corona, kan u terecht bij exportadvies-corona@fitagency.be.

20 april 2022