U bent hier

Kansrijke sectoren

Deze landenpagina werd met de grootste zorg samengesteld maar houdt nog niet overal rekening met de meest recente gevolgen van de coronacrisis.

Agro-industrie

De landbouwsector speelt een belangrijke rol in de Oekraïense economie. Het aandeel van de sector in het bbp fluctueerde de voorbije jaren tussen 9% en 12% waarmee de sector zich in de top drie van belangrijkste industrietakken bevindt. Ongeveer 17% van de beroepsbevolking is erin actief.

Het landbouwareaal bedraagt 42,2 miljoen ha. Een kwart van de wereldwijd beschikbare uiterst vruchtbare ‘zwarte aarde’ bevindt zich in Oekraïne. Eind maart 2020 stemde het parlement voor het openstellen van de landmarkt. Het moratorium op de verkoop van landbouwgrond wordt opgeheven tijdens de tweede helft van 2021. Meer info kan u vinden via deze link.

Dankzij de zwarte aarde, een gunstig klimaat en de nabijheid van belangrijke afzetmarkten is Oekraïne aan het uitgroeien tot een topexporteur van landbouwproducten. De output bestaat uit een diverse combinatie van granen en voedergewassen waaronder tarwe, maïs, gerst, zonnebloemen, suikerbieten, tabak en verschillende soorten groenten en fruit. De productie van gewassen speelt een centrale rol, meer bepaald deze van granen en plantaardige oliën. De totale jaarlijkse opbrengst bedraagt meer dan 70 miljoen ton, waarvan ongeveer 70% uitgevoerd wordt. Oekraïne is daarmee een van de belangrijkste exporteurs ter wereld van graan en een belangrijke speler voor gerst en zonnebloemolie.

Cijfers van UCAB (Ukrainian Agribusiness Club) tonen aan dat landbouw- en voedingsproducten ook in 2020 sterkhouders waren voor de Oekraïense uitvoer. Samen waren ze met een opbrengst van maar liefst USD 22,2 miljard goed voor 45% van de totale export. Terzelfder tijd importeerde Oekraïne voor USD 6,5 miljard aan landbouw- en voedingsproducten uit het buitenland, een stijging met 13% in vergelijking met 2019. De exportstructuur van de sector ziet er als volgt uit: gewassen (53,6%, -8% jaar-op-jaar), vetten en oliën (26,1%, +22% j-o-j), afgewerkte voedingsproducten (15,3%, +4% j-o-j) en levende dieren (5,4%, -7% j-o-j). Aan de importzijde zien we volgend beeld: afgewerkte voedingsproducten (45,3%, +13% j-o-j), gewassen (30,4%, +11 j-o-j), levende dieren (20%, +17% j-o-j) en vetten en oliën (4,3%, +11% j-o-j).

Er is nog steeds ruimte om het aanwezige productiepotentieel beter te benutten, aangezien de opbrengst per hectare lager ligt dan in sommige andere landen. De sector heeft een aantal sterke troeven: aantrekkelijke huurprijzen voor land, de vruchtbaarheid van de bodem en competitieve lonen. Mits bijkomende investeringen in beheerstechnieken, opleiding, irrigatie, het verstevigen van het sanitaire en fytosanitaire kader, het gebruik van innovatieve technologieën en logistieke faciliteiten heeft de export nog flink wat groeipotentieel. De overheid ontwikkelde volgende Export Strategy of the Agricultural Products, Food and Processing Industry of Ukraine till 2026 om producenten actief te promoten en ondersteunen in het buitenland. Het is ook de bedoeling om de productie van biologische producten op te voeren.

Het toeleveren van uitrustingsgoederen voor de landbouwsector houdt kansen in voor Vlaamse exporteurs aangezien nu vaak gewerkt worden met verouderde machines en apparatuur. Naar verwachting zal de import van deze producten in de toekomst toenemen. Innovatieve technologie (agritech) is nog niet sterk ingeburgerd in Oekraïne (minder dan 15% van de bedrijven gebruiken het), maar hier zal verandering in komen wat nieuwe marktkansen biedt. Gedetailleerde info kan u via volgende link nalezen in het Landbouwrapport van de National Investment Council.

Neem zeker ook een kijkje in de door UCAB samengestelde gids over de sector (Guide by UCAB).

Energie

De energiesector is een belangrijke sector van de Oekraïense economie. De sector stelt meer dan 450.000 mensen te werk (3% van de beroepsbevolking) en is de belangrijkste belastingbetaler van het land. De consumptie is hoog, maar helaas behoort Oekraïne tot de minst goede leerlingen in de energie-efficiëntie-klas. Zo geeft Oekraïne drie keer meer uit aan energie dan bv. buurland Polen.

Oekraïne beschikt over verschillende natuurlijke rijkdommen die verband houden met de energievoorziening. Zo heeft het land ‘s werelds 7e grootste steenkoolvoorraden, staat het op de 12e plaats qua uraniumvoorraden en op plaats 29 voor aardgas. De ontwikkeling van de sector wordt gehinderd door de geringe investeringen in exploratie, verwerking en energie-efficiëntie alsook door de complexiteit van de bureaucratische procedures.

Meer dan de helft van de elektriciteit wordt opgewekt in de regio’s Zaporizja, Donetsk and Mykolaiv. Aardgas is goed voor 70% van de verwarmingsconsumptie. De regio Dnipropetrovsk is de grootste energieverbruiker van het land. Kerncentrales zijn de belangrijkste bron van elektriciteitsproductie(bijna 54%), gevolgd door thermische en gasgestookte centrales (36%), waterkrachtcentrales (5%) en alternatieve energiebronnen zoals o.a. wind en biomassa (3,5%). Hoewel vandaag slechts goed voor een klein aandeel zien we een duidelijke toename van het gebruik van hernieuwbare bronnen.

In 2017 keurde de regering de Energiestrategie tot 2035 goed. Hoofdlijnen van de strategie zijn het verminderen van de energie-intensiteit binnen de economie, een verbetering van de bevoorradingsveiligheid, het vergroten van de duurzaamheid en de integratie van het netwerk in EU-structuren.

In juli 2019 werd een nieuw model voor de groothandelsmarkt voor elektriciteit ingevoerd. Men ging van het poolmodel (met 1 aankoper, de zgn. Energorynok) naar een concurrentiële markt. De elektriciteitsproductie nam in 2019 af met 3,4% tot 153,95 miljard KWh. In 2020 werden aanpassingen in de gasmarkt doorgevoerd. De regering annuleerde de verplichting om diensten te leveren en verhinderde staatsbedrijf Naftogaz om direct aan eindgebruikers te verkopen.

Hernieuwbare energie

Oekraïne beschikt dankzij haar gunstige geografische ligging over flink wat potentieel voor hernieuwbare energieproductie, zowel qua zonne- en windenergie als voor biomassa. De sector wordt door internationale spelers omschreven als een van de aantrekkelijkste binnen Europa’s ontwikkelende economieën. De prijsstijgingen voor elektriciteit en verwarming en het gunstige wetgevende kader spelen hierin ongetwijfeld een rol.

In juli 2020 keurde het parlement de wet ‘On Amendments to Certain Laws of Ukraine on the Improvement of Support for the Production of Electricity from Alternative Energy Sources’ goed. Informatie over het feed-in mechanisme voor groene stroom en de geldende tarieven kan u nalezen via deze link. Meer gedetailleerde info over de wijzigingen in de hernieuwbare energiesector kan u terugvinden via deze link.
 
Cijfers van het European-Ukrainian Energy Agency tonen dat de productiecapaciteit van hernieuwbare energiebronnen tijdens de eerste helft van 2020 opliep tot 7123 MW (6379 j-o-j in 2019). Zonne-energie neemt daarvan 79% voor haar rekening, windenergie 17%, biomassa-installaties 2,5% en kleine waterkrachtcentrales 1,5%.

Bronnen: Kyiv Post, European-Ukrainian Energy Agency

Meer weten:

Voeding & dranken

De voeding- en drankensector groeide de voorbije jaren krachtig. Met een bevolking van bijna 42 miljoen inwoners is Oekraïne, na Rusland, de grootste consumentenmarkt in Oost-Europa.

De lokale voedings- en drankenindustrie draagt ongeveer 15% bij aan het Oekraïense bbp en is een van de speerpunten in de exportstrategie van de overheid. Nu al vinden verschillende producten zoals kaas, zuivel, snoepgoed en alcoholische dranken (bier, wijn en vodka) hun weg naar Europese markten. Plantaardige oliën nemen net geen 25% van de totale voedseluitvoer voor hun rekening. Ook gevogelteproducenten hebben hun exportaandeel naar de EU, het Midden-Oosten en Azië sterk zien toenemen.

De ontwikkelingen in de sector kunnen niet los gezien worden van deze in de landbouw. In beide industrietakken is de omschakeling naar het gebruik van innovatieve technologieën van essentieel belang om de productiviteit en de winstgevendheid naar een hoger niveau te tillen. Dit schept natuurlijk kansen voor buitenlandse toeleveranciers van machines, diensten en technologie. Een ander kansrijk segment is het toeleveren van additieven allerhande (o.m. bewaarmiddelen en emulgatoren) aan de voedingssector.

De voedings- en drankensector is een van de sectoren waarin het meest geïnvesteerd wordt, ook tijdens de eerste helft van 2020 toen de eerste golf van de pandemie over het land rolde. De relatief hoge winstgevendheid van de verwerking van lokale landbouwproducten is hier niet vreemd aan. Regio’s die veel investeringen in de sector weten aan te trekken zijn Vinnitsa, Dnipro(petrovsk) en hoofdstad Kyiv. In totaal wist Oekraïne al meer dan USD 3 miljard aan buitenlandse investeringen aan te trekken. Subsectoren die succesvol waren bij het aantrekken van buitenlands kapitaal zijn o.m. plantaardige oliën, dierlijke vetten, dranken en de vleesindustrie.

De Oekraïense voedings- en drankensector bestaat uit meer dan 40 subsectoren. Er zijn meer dan 5.000 bedrijven actief in de sector, zowel kleine en middelgrote als zeer grote multinationale spelers. Tijdens de eerste jaarhelft van 2020 werden vele producenten geïmpacteerd door de coronacrisis maar vanaf de zomer ging de activiteit opnieuw in stijgende lijn en verschillende subsectoren zagen hun cijfers merkelijk verbeteren.

Achttien bedrijven uit de sector wisten zich in 2020 verzekerd van een plaats in de lijst van 200 meest winstgevende bedrijven. Een overzicht: MHP (Myronovskiy Khliboproduct), Roshen, Nestle Ukraine, ABInbev Efes Ukraine, Delta Wilmar Ukraine, Allseeds Black Sea, Mondelez Ukraine, Sandora, Carlsberg Ukraine, OptimusAgro Trade, Coca-Cola Beverages Ukraine, Food Development en Obolon. Vele van deze bedrijven zijn actief in de productie van dranken, oliën, snoepgoed en gevogelte.

De sector voorziet in het grootste deel van de noden van de lokale consumenten. Op de langere termijn zullen een groter worden koopkracht en structurele wijzigingen in de consumptiepatronen ervoor zorgen dat er meer vraag komt naar voedingsmiddelen met een grotere toegevoegde waarde en een hogere kwaliteit.

Meer weten:

Transport & logistiek

De geografische ligging maakt van Oekraïne een belangrijk transitland op de handelsassen tussen Europa, het Midden-Oosten en Azië. Oekraïne heeft 17 vrijhandelsakkoorden afgesloten met 46 landen (incl. EU, EFTA, Canada, Israël, enz). Het hoeft niet te verbazen dat transport- en logistieke bedrijven een belangrijke rol spelen in de economie. De sector heeft een aandeel van 35% in de activiteiten van de dienstensector, vertegenwoordigt 6,5% van het bbp en stelt 7% van de beroepsbevolking te werk.

De transportinfrastructuur (spoorwegen, wegen, rivieren, luchthavens) is redelijk ontwikkeld, maar er zijn zeker nog verdere verbeteringen en uitbreidingen nodig om aan de Europese standaarden te kunnen voldoen. Dit creëert kansen voor buitenlandse investeerders en publiek-private samenwerkingen.

Maritiem

De maritieme transportsector is een multifunctioneel geheel van rivier- en zeehavens met hun onderliggende infrastructuur. Alle havens aan de Zwarte Zee zijn ijsvrij en kunnen daardoor het hele jaar gebruikt worden. Oekraïne heeft 13 havens die oorspronkelijk gebouwd werden om Oekraïne’s traditionele exportproducten (metalen, steenkool, ijzererts en graan) naar het buitenland te verschepen. In 2019 werd 160,4 miljoen ton vracht behandeld.

De infrastructuur is verouderd. Dit opent perspectieven voor bedrijven die gespecialiseerd zijn in havenontwikkeling en technologie. De overheid, gesteund door internationale donoren en de privésector, maakt werk van opleidingen voor het havenpersoneel en introduceert nieuwe technologie voor de goederenbehandeling. Het is eveneens de bedoeling dat bepaalde havenfaciliteiten geprivatiseerd worden.

Spoorwegen

Het spoorwegnetwerk is een van de belangrijkste transportsystemen in Oekraïne. Het spoor behandelt meer dan 80% van het inlandse vrachtvervoer en 50% van het passagiersverkeer. Qua cargovolume is het net het veertiende grootste ter wereld. Qua passagierstrafiek moet Oekraïne maar 5 andere landen laten voorgaan aan de wereldtop. Het netwerk omvat meer dan 20.000 km sporen (waarvan 45% geëlektrificeerd) en wordt beheerd door het staatsbedrijf Ukrzaliznytsia.

Het netwerk is volledig geïntegreerd met dat van buurlanden Wit-Rusland, Moldavië, Polen, Roemenië, Polen, Slovakije, Hongarije en Rusland waarmee het een veertigtal internationale grensovergangen beheert. Het netwerk bedient een tiental havens in het Zwarte Zee-bekken.

Upgrades van het rollend materieel en de infrastructuur zijn broodnodig om het transport vlotter te doen verlopen. De komende kwarteeuw moet bijna €8 miljard geïnvesteerd worden in nieuwe locomotieven. Een grootschalig programma hiervoor werd al opgestart.

Wegen

Het wegennetwerk is meer dan 170.000 km lang, waarvan 8.600 km snelwegen. Vier internationale corridors doorkruisen het land en zijn zowel voor goederen- als personenvervoer belangrijk. De weginfrastructuur laat echter te wensen over en de overheid kondigde in 2020 dan ook aan om USD 4 miljard te investeren in herstellingswerken en het opnieuw aanleggen van 6.500 km wegen. Dit is zonder twijfel het meest omvangrijke infrastructuurproject in Oekraïne’s geschiedenis. De overheid wil komen tot een competitieve markt voor snelwegbouw, wat gestimuleerd wordt door publiek-private samenwerkingen. Dit kan interessant zijn voor buitenlandse investeerders die zo ook een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de economische opbloei van het land.

Luchtvaart

Oekraïne heeft 23 luchthavens (19 zijn staatseigendom) waarvan er 12 gebruikt worden voor regelmatige commerciële vluchten. De belangrijkste zijn deze in Boryspil, Kyiv (Zjuliany), Odessa, Kharkiv, Dnipropetrovsk, Zaporizja en Lviv. Rekening houdend met de grootte van het land en het inwonersaantal is de luchtverkeerssector niet erg sterk ontwikkeld.

De wetgeving en de technische regelgeving voor de sector wordt geharmoniseerd met de Europese standaarden. Er wordt een programma ontwikkeld voor de uitbouw van regionale luchthavens. Ook dit biedt kansen aan geïnteresseerde investeerders, zowel in het kader van rechtstreekse investeringen als onder publiek-private samenwerkingen.

Logistiek

Industriële bedrijven zijn de grootste gebruikers van opslagfaciliteiten. De vraag komt voornamelijk van bedrijven actief in voeding en dranken, tabak, textiel en kledij. De belangrijkste aanbieders zijn Kuehne + Nagel, Zammler, Raben Ukraine, EKOL Logistics en FM Logistic. Hun magazijnen hebben een A, B of B+ label. De meeste faciliteiten bevinden zich in Kyiv en het ommeland van de hoofdstad. Ook in steden als Dnipropetrovsk en Lviv worden nieuwe magazijnen gebouwd.

Meer weten:

Specifieke vraag of probleem?

Flanders Investment & Trade heeft een wereldwijd netwerk van experten dat uw bedrijf ter plaatse helpt.

Ontdek wat FIT voor u kan doen in Oekraïne