U bent hier

Zakendoen in Liechtenstein

Back to top

Eerste stappen op de markt

Uw eerste stappen op een nieuwe markt beginnen met een grondige voorbereiding en een goed plan. Aarzel niet om hierbij beroep te doen op Flanders Investment & Trade.

  • Op deze website vindt u heel wat informatie over internationaal ondernemen, buitenlandse markten en sectoren, die u kan helpen bij het opstellen van een exportplan en het selecteren van uw doelmarkt(en).
  • Via de provinciale kantoren van Flanders Investment & Trade en ons uitgebreide buitenlandse netwerk kan u informatie op maat opvragen. De adviseurs Internationaal Ondernemen denken graag met u mee en geven persoonlijk advies bij uw internationale plannen.
  • Door deel te nemen aan een van onze groepsacties kan u nieuwe markten gaan verkennen in het gezelschap van andere zakenlui. Zo organiseert Flanders Investment & Trade groepszakenreizen met een afsprakenprogramma op maat en tal van mogelijkheden om te netwerken. Ook deelnemen aan een buitenlandse beurs is een optie.
  • Aan de hand van de EXPORTmeter, een mini-audit die Flanders Investment & Trade u gratis en strikt vertrouwelijk aanbiedt, kan u nagaan hoe u uw exportstrategie kan verbeteren.
  • Als kmo kan u onder bepaalde voorwaarden een financieel duwtje in de rug krijgen voor uw prospectie-inspanningen (Subsidies).

Klop zeker ook aan bij andere organisaties die u kunnen helpen, zoals bedrijfsgroeperingen en gemengde kamers van koophandel. Breid uw netwerk uit en steek uw licht op bij bedrijven die in uw nieuwe doelmarkt al zakendoen.

Specifiek voor Liechtenstein

Gelegen in het hart van Europa, tussen Oostenrijk en Zwitserland, is Liechtenstein met een oppervlakte van slechts 160 km² officieel de zesde kleinste staat ter wereld. Als het echter om ondernemerschap gaat, is het land allesbehalve een dwergstaat. Liechtenstein is de thuisbasis van wereldmarktleiders en internationale industriële bedrijven, heeft een professioneel en innovatief financieel centrum en een groot aantal commerciële ondernemingen.

Dankzij een reeks internationale overeenkomsten is Liechtenstein erin geslaagd optimale economische voorwaarden te creëren door toegang tot belangrijke markten. Het land is sinds 1995 lid van de Europese Economische Ruimte (EER). Bedrijven profiteren van de voordelen die de interne markt van de EU / EER biedt, in de eerste plaats het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. Als gevolg van de bijzondere geografische ligging van Liechtenstein bestaan er speciale bepalingen over het vrije verkeer en de vrijheid van vestiging.

Het Vorstendom Liechtenstein is ook lid van de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA) en profiteert van een van 's werelds grootste netwerken van vrijhandelsovereenkomsten. Sinds de sluiting van het douaneverdrag in 1923 heeft Liechtenstein een gemeenschappelijk douanegebied met Zwitserland gedeeld, wat betekent dat bilaterale vrijhandelsovereenkomsten tussen Zwitserland en andere landen ook van toepassing zijn op Liechtenstein. De Zwitserse frank is de officiële munteenheid in Liechtenstein.

Back to top

Marktaanpak

Rechtstreeks

Liechtenstein heeft banden met zowel de Europese Unie als Zwitserland. Enerzijds is het lid van
de Europese Economische Ruimte (EER) en heeft het dus toegang tot de Europese eengemaakte markt met het bijhorende vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. Anderzijds zit het door een bilateraal verdrag met Zwitserland in een douane-unie met die laatste. Als gevolg hiervan is er vrij verkeer van goederen tussen beide landen. Daardoor ontstaat de unieke situatie waarbij ondernemers in Liechtenstein zowel kunnen genieten van toegang tot de EU als tot Zwitserland.

Via een tussenpersoon

De aanwezigheid via een tussenpersoon in zijn eenvoudigste vorm is de handelsagentuur (Handelsvertreter). In Liechtenstein is geen associatie van agenten of databases met de namen en adressen van alle handelsagenten. Liechtenstein heeft evenwel een wet i.v.m. de werking van handelsagenten, die stoelt op de EG-richtlijn 86/653/EEG . Sommige Zwitserse, Oostenrijkse of Duitse handelsagenten bewerken ook Liechtenstein.

Meer weten

Een bedrijf opstarten ter plaatse

Bedrijven in Liechtenstein profiteren van de toegang tot twee economische gebieden: de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland. Liechtenstein vormt sinds 1924 een douane- en monetaire unie met Zwitserland en toegang tot de interne markt van de EU/EER bestaat sinds 1995. Het Vorstendom is ook lid van de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA) en profiteert van een van de grootste netwerken van vrijhandelsovereenkomsten in de wereld.

Buitenlandse bedrijven die geïnteresseerd zijn in het openen van een bedrijf in Liechtenstein hebben drie opties:

  • de dochteronderneming (in het Engels: subsidiary) die een onafhankelijke juridische entiteit is;
  • het bijkantoor (in het Engels: branch) dat een satelliet is van het moederbedrijf;
  • het verbindingsbureau of vertegenwoordigingskantoor (in het Engels: representative office) dat geen juridische entiteit is en alleen niet-commerciële activiteiten kan uitoefenen

Enkel banken kiezen nog voor een vertegenwoordigingskantoor. In de bedrijfswereld wordt meestal gekozen tussen een bijkantoor of dochteronderneming; de belangrijkste verschillen tussen beide zijn:

  • onafhankelijkheid: de dochteronderneming is een aparte juridische entiteit (meestal onder de vorm van een NV – in Duits: AG- of van een BVBA – in het Duits: GmbH), het bijkantoor niet; een dochter-onderneming wordt behandeld als een lokale onderneming en is onderhevig aan lokale belastingen;
  • het bijkantoor zal alleen de activiteiten van de moedermaatschappij op de Liechtensteinse markt afronden, terwijl de dochteronderneming ook andere diensten kan aanbieden;

Een Liechtensteinse vertegenwoordigingskantoor kan voor een beperkte periode worden opgericht en aan het einde van die periode worden omgezet in een bijkantoor of een dochteronderneming.

Meer weten

Welke andere soorten vennootschapsvormen zijn er nog in Liechtenstein?

De belangrijkste vormen van bedrijven die door een ondernemer kunnen opgericht worden in Liechtenstein zijn:

  • Aktiengesellschaft of AG, het equivalent van een naamloze vennootschap in andere landen;
  • Gesellschaft mit beschränkter Haftung (ook bekend als GmbH), het meest gebruikte type bedrijf;
  • Anstalt (Vestiging) - een unieke bedrijfsvorm die in Liechtenstein kan worden gecreëerd;
  • de Einzelfirma of de éénmanszaak;
  • Stiftung (Stichting), zeer gewild vanwege de vele fiscale voordelen die deze biedt;
  • Trustonderneming, ook een specifieke bedrijfsvorm die in Liechtenstein beschikbaar is;
  • Liechtenstein Venture Cooperative (LVC) - een relatief jonge vennootschapsvorm, met als doel innovatieve ideeën en kapitaal samen te brengen.

Aktiengesellschaft (AG)
De Liechtensteinse AG komt in grote mate overeen met de AG in Zwitserland. Zo is de aansprakelijkheid beperkt tot het ingebrachte kapitaal en blijven de vennoten onbekend. Het verschilt echter van de Zwitserse AG doordat het minimumkapitaal vastgelegd wordt op CHF 50.000, waarvan 25% volstort moet worden. De Liechtensteinse AG heeft een jaarlijkse rapporteringsplicht. Ook zijn er minstens twee personen nodig om een dergelijke vennootschap op te richten. De AG is een internationaal bekende vennootschapsvorm en kan dienen voor alle soort bedrijven.

Het oprichtingsproces is vergelijkbaar met dat van een GmbH en het belangrijkste verschil tussen de twee soorten bedrijven is dat de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid een verhoogde overdraagbaarheid van aandelen en een groter kapitaal heeft. De vennootschapsbelasting die door beide soorten bedrijven moet worden betaald, is hetzelfde (12,5%) en beide hebben minimaal één aandeelhouder en een statutaire zetel nodig.

Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH)
Net zoals Zwitserland, kent ook Liechtenstein de GmbH, een bedrijfsvorm die specifiek is voor middelgrote en kleine bedrijven. Hier is het minimumkapitaal CHF 30.000. Er is maar één persoon nodig om dit soort vennootschap op te richten. Het ontstaat bij inschrijving in het handelsregister. Net zoals bij de AG, is de aansprakelijkheid beperkt tot het vermogen van de vennootschap. De namen van de vennoten zijn openbaar beschikbaar. Dit type bedrijf kan worden gebruikt voor commerciële en niet-commerciële activiteiten, heeft een raad van bestuur en heeft een lokale maatschappelijke zetel nodig. De GmbH is een internationaal bekende en gangbare bedrijfsvorm, wat een voordeel is.

Anstalt
Naast de bovenstaande vennootschapsvormen zijn er ook enkele die bekend zijn in Liechtenstein, maar mogelijk niet zo interessant zijn voor Belgische ondernemingen. De eerste hiervan is de Anstalt. Dit is een vennootschapsvorm die exclusief is voor Liechtenstein. Het is een hybride tussen een GmbH en een Angelsaksische trust en kan zowel voor commerciële doeleinden als niet-commerciële doeleinden gebruikt worden. Hoewel dit verscheidene voordelen biedt binnen Liechtenstein, kan dit problemen geven indien er buiten het land zaken gedaan worden, aangezien men daar de vorm vaak niet kent en nog minder erkent.

Einzelfirma
Daarnaast is er nog de Einzelfirma, de éénmanszaak. Dit is een zeer eenvoudige vennootschapsvorm om op te richten. De oprichter blijft echter met zijn persoonlijk kapitaal aansprakelijk. Om deze reden is het niet zo interessant voor Belgische ondernemers die zich daar vestigen willen.

Stiftung
De stichting (Stiftung) kan niet worden gebruikt voor internationale commerciële handel, maar als holding of investeringsmaatschappij. Het heeft geen raad van bestuur of aandeelhouders nodig en het minimum aandelenkapitaal is 30.000 euro. Naast de vennootschapsbelasting moet het een netto vermogensbelasting betalen tegen een tarief van 2,5% en heeft het een maatschappelijke zetel nodig. Het openen van een stichting in Liechtenstein vereist statuten, net als elke andere zakelijke entiteit. De statuten moeten ook worden geregistreerd bij het handelsregister als onderdeel van de oprichting van een stichting in Liechtenstein.

Trust
Een trustonderneming kan optreden als holding, het aandelenkapitaal bedraagt min. 30.000 euro.

Liechtenstein Venture Cooperative (LVC)
Een relatief jonge vennootschapsvorm, de LVC (https://www.lvcnow.li/) heeft als doel innovatieve ideeën en kapitaal samen te brengen. Het is gericht naar start-ups in innovatieve sectoren. Met de LVC creëert men een juridische entiteit waarbij de bedenker(s) van het idee zowel het idee als de arbeid leveren terwijl de investeerders het kapitaal aanbrengen. Indien later de LVC omgevormd wordt tot een AG of een GmbH, wordt het aantal aandelen bepaald op basis van de inbreng (arbeid of kapitaal) die gedaan was in de LVC. De LVC moet niet in een andere soort vennootschap omgevormd te worden. Men kan hem ook behouden als holdingvennootschap. De LVC wordt niet opgenomen in het handelsregister. Dit om het geheim van de innovatie te bewaren. Enkel de statuten en enkele andere formulieren worden neergelegd, maar worden niet gepubliceerd.

Meer weten

Back to top

Hoe verlopen betalingen en hoe beperkt u de risico’s

In Liechtenstein maakt men er, net als Zwitserland, een punt van om financiële verplichtingen stipt na te komen en wanbetalingen komen nauwelijks voor. Een afnemer in Liechtenstein geeft de voorkeur aan ongecompliceerde betalingswijzen, zij het dikwijls aan de gebruikelijke betalingsvoorwaarden. Zo verwacht men een kleine korting (3-5%) bij contante betaling, d.w.z. binnen vijf dagen na ontvangst van de goederen. Kleine(re) zendingen worden meestal binnen de 30 dagen betaald; bij grotere zendingen komen daar dikwijls 30 dagen extra bij. Men staat eerder sceptisch tegenover de meer gecompliceerde betalingswijzen (zoals documentaire kredieten, letter of credit, enz). 

Back to top

Tips bij het zakendoen

Liechtenstein heeft, zoals Zwitserland, een traditionele en formele businesscultuur.

Dat betekent:

  1. formele begroetingen, ttz. met familienaam (geen voornamen) en met de u-vorm (Sie); net zoals in Duitsland en Zwitserland spreekt men ook aan met de titel (bv. Dokter, Magister);
  2. stiptheid bij afspraken; als men merkt dat men te laat zal komen (wegens bv. drukte), verwittigt men vooraf door even te bellen;
  3. een correcte en zakelijke kleding wordt op prijs gesteld.

Afspraken worden lang op voorhand gemaakt en er wordt verwacht dat u zich goed voorbereidt. De eerste afspraak wordt best vrij kort gehouden en puur zakelijk, dat wil zeggen: to the point. Bereid u goed voor en stel een businessplan op. Vermijd om B2B-afspraken in te plannen tijdens vakantieperiodes (juli en augustus) of nationale feestdagen.

Belangrijk: uw Liechtensteinse businesspartner verwacht dat de afspraken, gemaakt tijdens de B2B-meeting, worden nageleefd.
De zakentaal in Liechtenstein is het Duits. Laat uw brochures, catalogi enz. vertalen naar het Duits. Internationale (Engelstalige) businesskaartjes met op de achterzijde de info in het Duits komen goed over. 

Back to top

Digitale communicatiekanalen

Liechtenstein heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de internetinfrastructuur. Op de totale bevolking maakt 98% gebruik van internet en zijn er 39% actieve social media gebruikers.

Het meest gebruikt men Facebook (39% van de +13-jarigen), gevolgd door Instagram (26% van de +13-jarigen), Twitter (19% van de +13-jarigen), LinkedIn (55% van de +18-jarigen) en Snapchat.

Het Vorstendom Liechtenstein heeft zowel een Facebook- als een LinkedIn-pagina, een YouTubekanaal, Foto’s op Instagram, en een Twitter-account.

digital-liechtenstein.li

digital-liechtenstein.li is het centrale platform voor digitale innovatie en netwerken in Liechtenstein. Het initiatief staat onder bescherming van het ‘Patronat des Fürstenhauses’ en de overheid en wordt ondersteund door 50 bekende bedrijven en organisaties die samen Liechtenstein willen ontwikkelen tot een toonaangevende digitale bedrijfslocatie. Het initiatief bundelt de relevante krachten uit politiek, bedrijfsleven en wetenschap, creëert toegang tot relevante netwerken en maakt de cruciale overdracht van knowhow mogelijk voor de digitale transformatie. Het initiatief startte in het najaar van 2017 met vijf onderwerpen en actiegebieden: Netwerk & Politiek, Communicatie, Talenten, Evenementen en Start-ups & Innovaties. Elk jaar organiseert het platform de ‘Digitaltag Vaduz’ (https://www.digitaltag.li/).

e-Commerce in Liechtenstein

Verkopen op de e-commercemarkt van Liechtenstein is een geweldige optie voor op groei gerichte onlineverkopers.

Maar er zijn wel zaken waarmee rekening moet gehouden worden:

  • Lokale en buitenlandse ondernemers die e-commercebedrijven willen openen in het Vorstendom, moeten ook voldoen aan het Wetboek van Koophandel, aangezien ze verplicht zijn om een juridische entiteit te registreren om hun activiteiten te starten.
  • De ondernemer heeft de plicht om de bescherming van klanten te waarborgen. Tot de maatregelen die ter bescherming van klanten moeten worden genomen, behoren het opzetten van ‘merchant-accounts’ en het zorgen voor een goede klantenservice.
  • Alle producten die door het onlinebedrijf worden verkocht, moeten vergezeld gaan van elektronische contracten. Het bedrijf moet ook zijn geregistreerde adres, het telefoonnummer en het e-mailadres weergeven.

De belangrijkste wetten met betrekking tot het openen van een e-commercebedrijf in Liechtenstein zijn de Telecommunicatiewet en de E-commercewet. De laatste is eigenlijk Richtlijn 2003/31 van de Europese Commissie, die werd omgezet in nationale wetgeving om de toegang van lokale bedrijven tot de Europese markt te vergemakkelijken. (https://www.gesetze.li/konso/2011003000?search_text=telecom&search_loc=t... en https://www.gesetze.li/konso/pdf/2003133000?version=4)

Top 5 e-commerceplatformen in Liechtenstein:

  1. Amazon.de
  2. Ricardo.ch
  3. Conrad.ch
  4. Brack.ch
  5. Digitec.ch

Meest gebruikte betaalmethoden bij het online kopen:

  1. Prepaid cards
  2. Credit cards

Meer weten

Back to top

Duurzaam internationaal ondernemen

Waar staat Liechtenstein economisch, sociaal en ecologisch en in welke richting ontwikkelt het land zich? Welke stappen heeft de regering genomen om de bestaande uitdagingen aan te pakken? Welke rol spelen actoren uit de economie en het maatschappelijk middenveld? Welke bijdrage kunnen zij leveren en hoe kunnen overheid en bedrijfsleven nauwer samenwerken? Naar aanleiding van het 300-jarig bestaan van het land, zag de regering van Liechtenstein een uitstekende gelegenheid om een uitgebreide analyse van duurzame ontwikkeling in Liechtenstein uit te voeren. Dit resulteerde in de uitgave: Nachhaltigkeit in Liechtenstein - Bericht über die Umsetzung der Agenda 2030 für nachhaltige Entwicklung (https://www.llv.li/files/aaa/aaa-regierungsbericht-uno-de-inhalt.pdf).

In Liechtenstein is duurzaam internationaal ondernemen niet enkel een zaak van de grote bedrijven. De Liechtensteinische Industrie- und Handelskammer (LIHK) betrekt de kleinere en middelgrote ondernemingen bij de problematiek en ziet erop toe dat LIHK-lidbedrijven actief omgaan met de belangrijke thema’s, zoals duurzaamheid, milieu, sociale ontwikkeling en cohesie. Uitstekende onderwijskansen zorgen voor gelijke kansen in alle sociale klassen. Dit creëert zowel individuele en persoonlijke vrijheid als een meerwaarde voor de economie.

Meer weten

Back to top

Specifieke vraag of probleem?

Flanders Investment & Trade heeft een wereldwijd netwerk van experten dat uw bedrijf ter plaatse helpt.

Ontdek wat FIT voor u kan doen in Liechtenstein

Meer weten over Liechtenstein?