Energie

Twee van de grootste problemen in de energiesector in Kosovo zijn het hoge niveau van technische en commerciële verliezen en de energieproductie die onvoldoende is om de toenemende energie te dekken. Daarom zijn investeringen in de energiesector nodig en samen met de strategische regionale locatie van het land zijn er kansen voor energieprojecten.

De regering van Kosovo heeft vastgesteld dat er behoefte is aan extra productiecapaciteit om de stroomvoorziening van het land aan te pakken. Beleidsdoelstellingen van de overheid, ook gepresenteerd in alle Kosovaarse energiestrategieën, naast de plannen voor elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare bronnen, zijn ook gericht op het betrekken van de private sector bij het infrastructuurproject van Kosova e Re Power Plant (KRPP). Het omvat ontwikkeling, ontwerp, constructie, financiering, eigendom, onderhoud en werking in overeenstemming met IED Best Beschikbare Technieken (BBT).

Kosovo kampt met een aanzienlijk binnenlands elektriciteitstekort en wil daarom zijn stroomopwekkingscapaciteit uitbreiden en zijn energievoorziening diversifiëren, onder meer door in te zetten op hernieuwbare energie. Het overgrote deel van de elektriciteit in Kosovo wordt momenteel geproduceerd door twee thermische bruinkool gestookte elektriciteitscentrales uit het Joegoslavische tijdperk, bekend als Kosovo A en Kosovo B, die tot 880 MW kunnen produceren. Naarmate Kosovo zijn elektriciteitsproductie moderniseert en zijn energievoorziening diversifieert, bieden aardgas en hernieuwbare energiebronnen potentiële marktkansen.

Een analyse toont aan dat Kosovo elk jaar meer dan $300 miljoen aan economische kansen verliest vanwege zijn onbetrouwbare en ontoereikende energievoorziening. Het uitbreiden van de binnenlandse productiecapaciteit is een prioriteit. In 2020 kondigde ContourGlobal aan dat het zijn contract voor de implementatie van een lang geplande nieuwe kolencentrale opzegde. De regering, met name het ministerie van Economische Zaken, is bezig met de voltooiing van haar nationale energiestrategie.

Kansen:

• Het leveren van apparatuur voor windparken
• Hernieuwbare energie
• Energie-efficiëntie, vooral in woonhuizen.

Mijnbouwsector

Historisch gezien is mijnbouw in relevantie afgenomen door een gebrek aan investeringen in uitrusting, faciliteiten en de ontwikkeling van nieuwe mijnen. De sector heeft een aanzienlijk potentieel voor buitenlandse investeringen en de Onafhankelijke Commissie voor Mijnen en Mineralen (ICMM) heeft sinds 2007 meer dan 500 exploratie- en mijnlicenties afgegeven.

Kosovo heeft enorme hoeveelheden bruinkool, lood-zink-zilver, nikkel, chroom, aluminium, magnesium en een breed scala aan bouwgrondstoffen. Bruinkool is van groot belang voor Kosovo. Volgens het ministerie van Mijnbouw en Energie, bezit Kosovo, met 14.700 megaton, 's werelds op vier na grootste bewezen bruinkoolreserves.

Kosovo heeft een gevarieerde geologie die een aantal exploiteerbare metalen en minerale afzettingen omvat, waaronder goud, chroom, nikkel, aluminium, koper, ijzermetalen en lood-zink. Kosovo bezit ook 's werelds vijfde grootste bewezen reserves aan bruinkool.  De kolenmijnen van Kosovo zijn de brandstof voor meer dan 90% van de stroomvoorziening van het land. Er is enig potentieel om ook goud, zilver en marmer te exploiteren. De mijnbouwsector levert van oudsher een belangrijke bijdrage aan de economie van Kosovo, hoewel de industrie in de jaren negentig achteruitging vanwege een gebrek aan investeringen in apparatuur, faciliteiten en het niet ontwikkelen van nieuwe locaties. In deze sector bestaat een aanzienlijk buitenlands investeringspotentieel, hoewel de politieke situatie dergelijke investeringen erg moeilijk maakt.

De Independent Commission for Mines and Minerals (ICMM) reguleert de delfstoffensector in Kosovo, geeft exploratie- en mijnbouwvergunningen af ​​en zorgt ervoor dat de wetgeving wordt nageleefd met internationale mijnbouw-, milieu- en veiligheidsnormen. ICMM verstrekt belangrijke technische informatie aan potentiële bieders.

Veel van de bestaande mijnen zijn, met wisselend succes, geprivatiseerd. Het Trepca-mijncomplex bevat de grootste mijnen van Kosovo. Op het hoogtepunt van de productie in de jaren zeventig en tachtig had Trepca meer dan 22.000 arbeiders in dienst en was het goed voor meer dan 70% van de Joegoslavische delfstoffenwinning.

Kansen:

• Mogelijke volledige eigendom of exploitatie van nieuwe of bestaande mijnen na een PPS-structuur
• Verkoop van apparatuur, reserveonderdelen en onderhoudsdiensten
• Mineralen exporteren naar wereldwijde markten.

Telecommunicatie

Mogelijkheden om ondersteunende diensten voor 4G-netwerken te verlenen kunnen in de nabije toekomst ontstaan. Kansen om de overgang van Kosovo naar zijn nieuwe landcode te ondersteunen kunnen zich het komende jaar ontwikkelen. Naar verwachting zal de Independent Media Commission een aanbesteding lanceren om over te schakelen van analoge naar digitale uitzendingen. De regering van Kosovo probeert het land te positioneren als een regionaal knooppunt voor IT-gerelateerde producten en diensten, voortbouwend op de sterke IT en Engelstalige vaardigheden binnen het personeelsbestand. Er is ook een groeiend aantal IT-bedrijven dat zich richt op outsourcing voor Europese en Amerikaanse bedrijven en het aantal callcenters groeit.

De Kosovaarse telecommunicatiebedrijven zijn overgeschakeld op 3G-en 4G-diensten. De regering van Kosovo werkt aan de positionering van het land als regionaal centrum voor informatietechnologie (IT)-gerelateerde producten en diensten, voortbouwend op de sterke IT- en Engelse vaardigheden binnen de beroepsbevolking. Er is een groeiend aantal IT-bedrijven dat zich richt op outsourcing voor Europese en Amerikaanse bedrijven, en het aantal inkomende en uitgaande callcenters neemt toe. Kosovo Telecom, een staatsbedrijf, staat onder aanzienlijke financiële druk en zelfs op de rand van een faillissement. IPKO, een andere toonaangevende exploitant van mobiele en breedbanddiensten, wordt wellicht binnenkort verkocht door zijn buitenlandse moederbedrijf, het Sloveense staatsbedrijf Telekom Slovenije. Telekom Slovenije begon in 2020 met een verkoopproces van IPKO, maar annuleerde de transactie later. Vanaf juli 2021 was het onduidelijk of Telekom Slovenije de verkoop zou hervatten.

Kansen:

• Infrastructuurontwikkeling
• Netwerkupgrades, waaronder een waarschijnlijke uitrol van 5G in de komende jaren.

Gezondheid

Kosovo heeft een dringende en groeiende behoefte aan hoogwaardige basis- en gespecialiseerde gezondheids- en medische diensten, faciliteiten en producten. De sector wordt gedomineerd door diensten van de publieke sector, maar de particuliere investeringen zijn onlangs toegenomen. Veel Kosovaarse burgers reizen naar andere landen voor verzorging en lokale oplossingen bieden potentieel een lucratieve mogelijkheid voor externe investeerders.

Het zorgstelsel van Kosovo dateert uit het Joegoslavische tijdperk. Hoewel het laatste decennium gekenmerkt is door een aanzienlijke verbetering, laat de COVID-19-pandemie zien dat er nog steeds aanzienlijke uitdagingen zijn. Kosovo's slechte gezondheids- en medische voorzieningen hebben ertoe geleid dat veel bewoners medische hulp zoeken in buurlanden, zelfs voor routinecontroles. De groeiende vraag naar hoogwaardige gezondheidszorg en het gebrek aan middelen van de overheid om aan deze behoeften te voldoen, creëren kansen voor Vlaamse bedrijven om een ​​verscheidenheid aan gezondheidsgerelateerde diensten te verlenen, waaronder basis- en gespecialiseerde behandelingen, ziekenhuizen, klinieken, medische noodbehandelingsfaciliteiten en hoogwaardige medicijnen en farmaceutische producten.

In 2017 heeft het ministerie van Volksgezondheid een strategie voor de nationale gezondheidssector voor 2017-2021 aangenomen, die tot doel heeft gemarginaliseerde groepen betere financiering en betere toegang te bieden. In 2014 heeft Kosovo een wet op de ziektekostenverzekering aangenomen, die alle burgers het recht en de plicht geeft om een verplichte ziektekostenverzekering te hebben. Tot op heden heeft Kosovo de wet echter nog steeds niet uitgevoerd. Hoewel de openbare gezondheidsvoorzieningen van Kosovo beschikbaar zijn voor alle Kosovaarse burgers, betaalt de regering van Servië voor veel van de openbare gezondheidsdiensten in gebieden met een Servische meerderheid. Het openbare aanbestedingsproces in de gezondheidssector wordt gekenmerkt als moeilijk, tijdrovend en ondoorzichtig.

Kansen:

• Zorginstellingen op primair, secundair en tertiair niveau
• Privéziekenhuizen, klinieken en medische noodvoorzieningen
• Medische benodigdheden en apotheken
• Levering van medische apparatuur en benodigdheden
• Professionele training en advies van personeel
• Nationaal gezondheidsinformatiesysteem.

Infrastructuurontwikkeling

Kosovo heeft een vitale behoefte aan infrastructuurontwikkeling, waaronder moderne wegen, huisvesting, gezondheidszorg, water en sanitaire projecten. De overheid en de particuliere sector zijn op zoek naar projectontwerpers, ingenieurs en managers, evenals productie-inputs, -machines en -gereedschappen van hoge kwaliteit. Verbeteringen aan de weg- en spoorweginfrastructuur die Kosovo met zijn buren verbindt, zijn gepland als onderdeel van het initiatief van de Westelijke Balkan 6.

Andere diensten

Naarmate de economie van Kosovo zich ontwikkelt, zal de behoefte aan deskundige financiële, juridische, architecturale, technische, public relations en grafische ontwerpdiensten toenemen.

Meer info op:

• http://mzhe-ks.net/en/kosova-e-re-power-plant-#.W9lKnXozZhB
• https://www.export.gov/article?id=Kosovo-Market-Opportunities