De IJslandse economie is gebaseerd op de typische Scandinavisch sociale markteconomie die een kapitalistische structuur en vrijemarktprincipes combineert met een uitgebreid systeem van welzijnszorg.

De ligging en geologie van IJsland is doorslaggevend voor de belangrijkste inkomsten van het land. De exploitatie van natuurlijke rijkdommen is cruciaal voor de IJslandse economie. Zo hebben de visvangst en de visverwerkende industrie, maar ook de hydro- en geothermale energie die gebruikt wordt in de aluminium- en ferrosiliciumindustrie, belangrijke buitenlandse investeringen aangetrokken.

De visserij-industrie is een zeer belangrijke sector voor de IJslandse economie. Door dalende visbestanden en gevoelige prijsschommelingen op de wereldmarkt van de belangrijkste IJslandse exportproducten (vis en aluminium) heeft de IJslandse economie zich de laatste jaren gediversifieerd. Dit leidde tot nieuwe ontwikkelingen in software, biotechnologie en toerisme. Het land is dankzij de goedkopere kroon heel wat toegankelijker geworden voor de doorsnee Europese en Amerikaanse toerist. Door de COVID-19-pandemie kende de aan toerisme gerelateerde services een crisis, maar de IJslandse regering heeft toegezegd om dit op te vangen.

IJsland werd zwaar getroffen door de wereldwijde financiële crisis. In oktober 2008 verklaarde het zijn drie grootbanken failliet, met een zwaar gedeprecieerde munt tot gevolg.

In 2009 daalde het bbp met 6,9% en steeg de werkloosheid tot 8%. Door de zwakke munt steeg de inflatie met 20% en daalde de import met 48%. Multilaterale hulp en samenwerking met het IMF hebben een belangrijke rol gespeeld in de stabilisatie van de munt en de financiële sector.

Sinds 2011 ging het herstel van de IJslandse economie sneller dan verwacht en kende het land een jaarlijkse gemiddelde groei van 2,5% met een daling van het werkloosheidscijfer van 8% naar een kleine 3,1% en een inflatie die van 20% na de kredietcrisis, teruggebracht werd naar 3,01% in 2019. Wat de gevolgen van de COVID-19-pandemie voor de komende jaren zullen zijn, is niet bekend. Voor 2020 bleek echter al dat de werkloosheid was gestegen naar 5%, en de inflatie was 2,85%. Voor 2021 kwam daar verbetering in; de werkloosheid steeg tot 4,7% en de inflatie tot 4,26%.

In 2019 groeide het bnp met 2,4% dankzij een gestegen consumentenvertrouwen en verhoogde bedrijfsinvesteringen. Voor 2020 verwacht men echter dat het bnp met 8,4% zou dalen, als gevolg van de COVID-19-crisis; uiteindelijk daalde deze met 7,1%. In 2021 kende het bnp echter weer een toename van 4,3%.

Meer weten

• https://www.statice.is: Statistics Iceland
• https://www.government.is: Government of Iceland
• https://www.cb.is: The Central Bank of Iceland