Estland is een klein land (bevolking: 1,3 mio) dat in de laatste 30 jaar van een heel arme, pas opnieuw zelfstandige, natie tot een uitermate hoogtechnologische en innovatieve maatschappij is uitgegroeid. De economie is structureel gezond waarbij de arbeidsmarkt vrij flexibel is, de wetgeving en het belastingsysteem eenduidig en transparant zijn en de staatsfinanciën goed beheerd worden met een lage overheidsschuld als gevolg. Estland blijft echter erg gevoelig voor externe schokken, die de laatste jaren en ook voor de coronacrisis regelmatig plaatsvonden.

De crisis van 2008/2009 trof Estland, die net een vastgoedboom had meegemaakt, zwaar. Het bbp daalde in 2009 met maar liefst 14,1% (veel meer dan in de meeste EU-landen) en de werkloosheid steeg van 6% tot 15%. Door een lage staatsschuld en een strikt fiscaal beleid is het toch mogelijk geweest voor Estland om in 2011 als eerste ex-Sovjetrepubliek tot de eurozone toe te treden.

De laatste drie jaren voor de coronacrisis liet Estland jaarlijkse en groei van 4,3 tot 5.5% van het bbp optekenen. De motor achter de groei was voornamelijk de bouwsector, maar ook productie en de informatie- en communicatiesector speelden hierbij een belangrijke rol. De dienstensector staat voor meer dan 70% van het bbp.

De nabijheid en gelijkenissen qua cultuur en taal met Finland bieden veel voordelen qua afzet. Zo is de noorderbuur de belangrijkste export- en importmarkt voor Estland (met respectievelijk 13 en 16%). Bij de export volgen Zweden met 11% en Letland met 9%. Rusland is teruggevallen naar de zevende plaats en laat de VS, Duitsland en Litouwen voorgaan. Voor bepaalde producten is Rusland zelfs volledig van de kaart verdwenen, vooral voor wat betreft de export van voedingswaren die onder de EU- sancties vallen. In 2019 was elektrische apparatuur (vooral communicatietoestellen, chips en computers) de belangrijkste exportsector, goed voor 15% van de totale uitvoer. Daarnaast zijn minerale producten (12%), hout en houtwaren (11%) en mechanische producten belangrijk voor de Estse export.

Toch blijven goede relaties met Rusland een noodzaak als Estland economisch wil overleven. De transit van en naar Rusland heeft bv. nog steeds te lijden onder het conflict over het standbeeld van de Russische bronzen soldaat dat in Tallinn staat en in 2007, tegen de zin van Rusland, werd verplaatst. Hoewel Rusland officieel nooit een boycot heeft afgekondigd, verminderde het de goederenstroom van en naar Estland drastisch. Sindsdien is deze nooit meer volledig hersteld. De huidige handelssancties en de politieke spanningen doen hier nog een schepje bovenop. Estland is, net als Letland en Litouwen, lid van de NAVO.

Wat de import betreft wordt koploper Finland gevolgd door Litouwen en Duitsland (elk 10%) en verder door Zweden (9%), Letland (9%) en Rusland (8%). Behalve minerale producten (13%), elektrische apparatuur (13%) en voertuigen (11%) zijn ook mechanische producten (10%) en farmaceutische producten (3%) belangrijke categorieën bij de import.

Tot de coronacrisis deden de overheidsfinanciën het goed, de staatsschuld bedroeg slechts 8,4% van het bbp en de werkloosheid nam in 2019 af tot 4,4%. In het derde  kwartaal van 2020 was de werkloosheid opgelopen tot 7,7%. De nationale bank verwacht dat er de komende drie jaren een overheidstekort zal zijn. Het gemiddelde bruto maandloon bedroeg eind 2020 1.441 euro bruto, veel hoger dan in Letland maar min of meer hetzelfde als in Litouwen. Prijzen die stilaan de West-Europese en zelfs de Finse benaderen, geven de bevolking echter niet veel ademruimte.

Het is vooral de technologische sector die op dit ogenblik nieuwe werkgelegenheid creëert. Estland zet zwaar in op deze sector, waarbij het land zichzelf beschouwt als een innovatieve start-up die met een haasje-over-strategie direct voor technologische oplossingen gaat.  Estland is inderdaad een modern en hoogtechnologisch land geworden, waarbij de nieuwste technologieën snel en flexibel worden geïntegreerd in de maatschappij (zoals e-government en e-healthcare). De kleinschaligheid van het land maakt het toepassen van nieuwe technologieën vrij gemakkelijk in vergelijking met veel andere Europese landen. Verschillende Estse IT-bedrijven zijn aan een internationale expansie bezig en investeren in landen als Finland. Net als de meeste andere Europese landen kent ook Estland in deze sector een 'battle for talent', het gebrek aan IT-specialisten jaagt de lonen verder de hoogte in.

• www.investinestonia.com: Overzicht van de economische situatie in Estland
• www.stat.ee/en: Statistisch bureau van Estland