Energie: Olie en gas

De energiesector is de belangrijkste en grootste deelsector van de Azerbeidzjaanse economie. Volgens gegevens van het IMF vertegenwoordigt de export van olie en gas 90% van de totale export van het land. Ook is het de sector waarin het meeste wordt geïnvesteerd, in het bijzonder via buitenlandse directe investeringen en moderne technologieën. Azerbeidzjan kan dan ook volledig in zijn eigen energiebehoefte voorzien. Het land is niet afhankelijk van buitenlandse input in de energiesector en voert olie, aardgas en elektriciteit uit.

Azerbeidzjan staat op plaats 36 in de Energy Architecture Performance Index 2017. Die geeft aan in welke mate de energiearchitectuur van een land de economische groei verzekert, wat de impact van de energiebevoorrading en het energieverbruik op het milieu is en of de energiebevoorrading veilig, toegankelijk en gediversifieerd is.

De energiesector in Azerbeidzjan bestaat uit drie hoofdsegmenten: olie- en gaswinning, conventionele elektriciteitsproductie en gebruik van hernieuwbare energie.

Azerbeidzjan is een van de oudste olieproducerende landen ter wereld en is een cruciale olie- en gasleverancier voor de regio van de Kaspische Zee. De grootste olie- en gasvelden liggen offshore in de Kaspische Zee. Het overheidsbedrijf SOCAR onderhandelt en sluit de productiedelingscontracten om de nationale olie- en gasvelden te ontwikkelen. BP is de grootste buitenlandse investeerder in Azerbeidzjan en is er al sinds 1992 actief. In 2016 tekende het een intentieverklaring met SOCAR om het Azeri-Chirag-Guneshli (ACG)-olieveld verder te ontwikkelen tot 2050. Hiermee werd het 30-jarige productiedelingscontract dat beide partijen in 1994 tekenden, met 26 jaar verlengd.

Azerbeidzjan is het beginpunt van een belangrijke oost-west-energiecorridor die zich gestaag uitbreidt. De Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC)-oliepijplijn loopt van Bakoe in Azerbeidzjan via Tbilisi in Georgië naar het eindstation in Ceyhan in Turkije. De South Caucasus Gas Pipeline (SCP) loopt zowat parallel met de BTC-pijplijn, maar heeft het Turkse Erzurum als eindstation. Momenteel wordt de SCP-pijplijn uitgebreid en er worden twee nieuwe gaspijplijnen aangelegd. Die zullen gas van het Shah Deniz-offshoreproject doorheen Turkije (via de Trans-Anatolian Pipeline of TANAP), Albanië en Griekenland naar Italië te transporteren (via de Trans-Adriatic Pipeline of TAP). Het TANAP-project is bedoeld om aardgas van het Shah Deniz 2-gasveld in Azerbeidzjan en van andere velden in de Kaspische Zee in eerste instantie naar Turkije, maar ook naar Europa te brengen. Het TANAP-project vormt samen met de South Caucasus Pipeline (SCP) en de Trans-Adriatic Pipeline (TAP) de zuidelijke gascorridor.

Deze doorgedreven ontwikkelingen on- en offshore maken dat deze sector de meeste inkomsten genereert in bbp-percentage. De sector biedt kansen voor aanbieders van exploratie-, win- en transportmateriaal voor de olie- en gasproductie. Daarnaast zijn er ook opportuniteiten voor Vlaamse firma's die diensten op het vlak van projectmanagement en engineering aanbieden en olieproducten, apparatuur voor boringen en olievelden en emissiebeperkende en milieu gerelateerde diensten leveren.

Internetbronnen:

• Nationale Oliemaatschappij van Azerbeidzjan: http://www.socar.az/
• Ministerie van Energie van Azerbeidzjan: http://www.minenergy.gov.az/
• Caspian World: http://www.caspianworld.com/
• Nationaal bureau voor de statistiek van Azerbeidzjan: http://www.stat.gov.az/
• Nationale Oliefonds van Azerbeidzjan: http://www.oilfund.az/

Chemie

Een van de grootste regionale projecten voor de chemische industrie is het Sumgait Chemical Industrial Park (SCIP), het eerste industriepark, om de industriële productie, tewerkstelling en duurzame ontwikkeling van de niet-oliesector in Azerbeidzjan te bevorderen. Het park heeft een oppervlakte van 295,5 hectare. Een van de grootste bedrijven in het park is SOCAR Polymer, goed voor een geschatte waarde van USD 750 miljoen. SOCAR Polymer werd op 16 juli 2013 opgericht om de ontwikkeling van de chemische nijverheid in Azerbeidzjan te stimuleren. Alle bedrijven in het park zijn vrijgesteld van onroerendgoedbelasting, grondbelasting, vennootschapsbelasting en btw op ingevoerde goederen.

Machines en aparatuur

Afzetmogelijkheden voor machines en apparatuur zijn vooral te vinden in de olie- en gaswinning, de bouw, de staalindustrie, in de productgroepen metaalproducten en -constructies, voedingsmiddelen en dranken, bouwmaterialen en kunststofproducten.

Dankzij de aanhoudende bouwhausse groeit de bouwmaterialensector met dubbele cijfers. Een aantal grote concerns zoals Akkord en Synergy Group hebben in deze industrietak meerdere uitbreidingsprojecten in hun portfolio. Een aantal huidige en geplande projecten bieden kansen voor leveranciers van apparatuur. 

Verder is er het begin van de productie van rollend materieel (personenrijtuigen en locomotieven: Stadler, Zwitserland en de Azerbeidzjaanse Spoorwegen/ADY, en goederenrijtuigen: Oeralwagonzawod, Rusland en ADY), van polymeren in Sumqayıt (SOCAR-Polimer), van vezelcementproducten (partners: MFL/Oostenrijk en Synergy Group), van hydraulische en mechanische apparatuur (Azertexnolayn), van LED-lampen in Gəncə en Sumqayıt, en van bouwglas in een nieuw industriepark.

Nu de olieprijzen opnieuw stijgen, zien de vooruitzichten voor de bouwsector in Azerbeidzjan er rooskleurig uit. Voor de komende jaren zijn enkele grootschalige bouwprojecten gepland. Enkele nieuwigheden uit de sector met kansen voor verkopers van bouwmaterialen, producten en machines:

1. Azerbeidzjan lanceert een plan om tegen 2025 voor USD 500 miljard aan woningen te bouwen.

De Azerbeidzjaanse regering heeft net haar Strategic Road Map for the Development of Housing Provision at a Reasonable Price voorgesteld. Met dit plan ter waarde van USD 500 miljard wil ze het woningaanbod verbeteren. Het plan omvat drie fasen om het tekort aan woningen in Azerbeidzjan tegen 2020 weg te werken en om tegen 2025 de steden in Azerbeidzjan opnieuw te ontwikkelen.

Ook beoogt het plan specifiek het aantrekken van buitenlandse investeerders voor de Azerbeidzjaanse bouwsector, wat moet leiden tot de participatie van leveranciers van materialen. Energiezuinigheid is een belangrijk onderdeel van het plan. De nieuwe huizen moeten aan groene normen voldoen, een sector waar internationale leveranciers sterk in zijn.

2. Nagorno Karabach

De heropbouw van Nagorno Karabach levert heel wat opportuniteitne voor contructiebedrijven, waarbij duurzaamheid centraal staat.

3. Bouw van hotels in de lift in Azerbeidzjan

Nu het toerisme aantrekt (vorig jaar kwamen er 11% meer toeristen naar Azerbeidzjan), blijkt duidelijk dat het hotelaanbod in elke prijscategorie te klein is. De nood aan nieuwe hotels is groot. Daarom maakte de directeur van de Azerbeidzjaanse toeristische dienst onlangs plannen bekendgemaakt om meer hotels te bouwen. De nadruk ligt hierbij op hoogwaardige hotelkamers en op twee- en driesterrenhotels. De plannen voor nieuwe hotels betekent opportuniteiten voor aanbieders van bouw- en afwerkmaterialen.

De economie van Azerbeidzjan is sterk afhankelijk van de landbouwsector, die goed is voor ongeveer 40% van het inkomen voor de werkende bevolking. De regering heeft de landbouw aangewezen als een van de prioritaire sectoren voor de diversificatie van de Azerbeidzjaanse economie. Maar er zijn veel groeibelemmeringen voor deze sector, die slechts 6% van het BBP vertegenwoordigt.

Na de val van de Sovjet-Unie bleef Azerbeidzjan achter met verouderde voedselverwerkende machines en rudimentaire verpakkingsinstallaties. Om die voorzieningen te verbeteren, moet er apparatuur uit het buitenland worden ingevoerd. Er zit potentieel in de voedselverwerkende sector, maar grootschalige uitvoer vanuit Vlaanderen zal beperkt blijven. Wel zijn er kansen in bepaalde nichesectoren. We raden Vlaamse ondernemingen en investeerders aan om samen te werken met gevestigde bedrijven die hun sporen al hebben verdiend.

Het gebrek aan landbouwdeskundigen zet ook een rem op de ontwikkeling van de landbouwsector. De Azerbeidzjaanse Landbouwuniversiteit in Ganja is de enige universiteit die in landbouw is gespecialiseerd. Ondanks de overheidssubsidies voor landbouwers wordt veel voedsel uit Georgië ingevoerd.

Toch is er heel wat potentieel om de voedselverwerkende industrie te ontwikkelen. Door het gunstige klimaat en het lange groeiseizoen produceert Azerbeidzjan een ruim aanbod gewassen. Fruit (appels, kersen, druiven, olijven, citroenen, dadelpruimen, meloenen, watermeloenen, frambozen, aardbeien, aalbessen, pruimen, perziken, kweeperen en granaatappels), groenten (aardappelen, wortels, bieten, kolen, tomaten, komkommers, uien en bladgroenten), granen (tarwe, mais, gerst), theebladeren en noten zijn van superieure kwaliteit, de productiekosten per eenheid zijn laag en staan in post-Sovjetmarkten hoog aangeschreven. Verschillende firma's zoals Azersun Holding, MKT, CTS Agro, Guba Tinning Factor, M-Pro, Azerbaijan Dairy Corporation en Gilan Holding zijn al op Europees materiaal overgeschakeld.

Vooruitzichten

De invoer van belangrijke levensmiddelen en dranken gaat in stijgende lijn. Ook de voedingsproductie en de landbouw doen het goed.

Er is vraag naar apparatuur voor voedselverwerking en naar verpakkingsmachines, vooral voor middelgrote producenten en verwerkers van vlees, zuivel, fruit en groenten. Daarnaast is er ook nood aan de productie van verpakkingsmateriaal voor verschillende marktsegmenten.

De voeding- en dranknijverheid in Azerbeidzjan is goed voor een waarde van USD 6,2 miljard en groeit jaar na jaar. In het hele land schieten fabrieken, productie-eenheden en landbouwbedrijven als paddenstoelen uit de grond, waardoor de vraag naar moderne productieapparatuur en machines toeneemt.

Producenten van verpakkingsmachines voor levensmiddelen en dranken, opgelet! De Azerbeidzjaanse verpakkingssector heeft nood aan toptechnologie om zijn verouderde machines te vervangen en de productie op te krikken om aan de ambities van het land te voldoen.

Internetbronnen:

Ministerie van Landbouw: www.agro.gov.az/     

De Azerbeidzjaanse IT-sector staat nog in de kinderschoenen. Ondanks de vooruitgang die is geboekt met het verbeteren van de telecominfrastructuur is er nog werk aan de winkel om de telecom- en IT-wet- en regelgeving te verbeteren.

E-governance biedt mogelijkheden voor samenwerking tussen bedrijven en de regering van Azerbeidzjan. De regering heeft in het kader van het 'e-government-initiatief' een aantal e-governance-oplossingen ingevoerd om haar dienstverlening transparanter en toegankelijker te maken. Het ministerie van Belastingen heeft de mogelijkheid ingevoerd om belastingen online te betalen met het oog op een betere naleving. Andere ministeries kunnen ook baat hebben bij soortgelijke verbeteringen, maar hebben nog geen moderniseringsstappen ondernomen.

In de particuliere sector is e-commerce nog volop in ontwikkeling. 

Ondernemingen die dergelijke oplossingen aanbieden kunnen profiteren van de kansen die deze moderniserings- en e-government initiatieven bieden. Er staan programma's op stapel voor een e-government datacenter en de regering is bezig met het vastleggen van een nationale norm voor elektronische handtekeningen.

Intellectuele-eigendomsrechten vormen een belemmering voor de groei van de IT-sector. Buitenlandse ondernemingen zijn terughoudend om belangrijke IT-oplossingen in Azerbeidzjan te produceren of te verdelen, omdat ze nauwelijks of geen mogelijkheden hebben om hun intellectuele-eigendomsrechten te controleren of te beschermen.

Het MCHT heeft een nieuw 'High Tech Park' ingericht voor firma's die in de regio willen uitbreiden. Belastingvoordelen, btw-voordelen en een co-investeringsregeling voor starters kunnen de juiste ondernemingen over de streep trekken. Firma's die diensten kunnen aanbieden voor de Azerbeidzjaanse nichemarkt of die Azerbeidzjan ook als een uitvalsbasis voor operaties in de buurlanden gebruiken, hebben wellicht het meeste kans op slagen. Azerbeidzjan heeft nood aan IT-oplossingen voor e-governance, e-betalingen en e-marketing/analyse.

Ministerie van Communicatie en Hoogwaardige technologieën: http://www.mincom.gov.az/  

Het uitvoeren van het ontwikkelingsbeleid voor de niet-oliesector in Azerbeidzjan om economische groei te verzekeren, is uitgegroeid tot de krachtlijn van de Azerbeidzjaanse economische activiteit in 2016. Azerbeidzjan zet op lange termijn in op transport en logistiek. Beide sectoren zullen in de nabije toekomst uitgroeien tot de belangrijkste componenten van de nationale economie.

2017 was een uiterst succesrijk jaar voor de transportsector en de logistieke sector in Azerbeidzjan.

Het jaar werd gekenmerkt door enkel belangrijke gebeurtenissen en trends. De belangrijkste: de ingebruikname van de spoorlijn tussen Bakoe, Tbilisi en Kars (BTK), de voortgang dankzij de implementatie van andere grote projecten, de toename van het vrachtvervoer in vergelijking met 2016, de uitgevoerde werken om de transportinfrastructuur te verbeteren en de situatie van het openbaar vervoer.

1. De spoorlijn tussen Bakoe, Tbilisi en Kars (BTK)

De ingebruikname van de BTK-spoorlijn is ongetwijfeld de belangrijkste gebeurtenis van 2017. Op 30 oktober 2017 werd de spoorlijn in de Baku International Sea Trade Port plechtig geopend. De belangrijkste doelstelling bestaat er nu in om het vrachtvervoer van de huidige 6,5 miljoen ton geleidelijk te laten stijgen tot 17, 25 en uiteindelijk 50 miljoen ton per jaar.

2. Trans-Caspian Transport Route (van oost naar west)

In april 2017 hebben de Azerbaijan Caspian Shipping Company CJSC en Kazakhstan Railways JSC een joint venture opgericht om vracht via de Trans-Caspian International Transport Route (TCITR) te vervoeren. In 2018 komen er nieuwe, competitieve tarieven voor transport via de TCITR. Tegelijk werd het transportplan 2018 goedgekeurd om meer dan 3,5 miljoen ton goederen via de TCITR te vervoeren en zijn er plannen om ongeveer 15.000 containers van Turkije naar Kazachstan, Centraal-Azië en China te vervoeren. Alle spoorlijn- en havenbeheerders in de regio van de Kaspische Zee en de Zwarte Zee hanteren voortaan ook aantrekkelijke voorkeurtarieven. Tegen 2020 moet 7 à 8 miljoen ton cargo via de TCITR worden vervoerd.

3. Van noord naar zuid

In 2017 is er ook veel vooruitgang met het North-Southproject geboekt. Volgens de planning wordt deze route over twee tot drie jaar operationeel. In maart reed een testtrein met succes via de grensspoorwegbrug over de Astarachayrivier.

In februari 2016 startte Iran met de bouw van de spoorverbindingen tussen Qazvin en Rasht en tussen Astara in Iran en Astara in Azerbeidzjan. De spoorlijn tussen Astara en de goederenterminals in het Iraanse Astara hadden al op 25 december operationeel moeten zijn, maar uiteindelijk werd een en ander tot januari 2018 uitgesteld. Azerbeidzjan zal de spoorfaciliteiten in het Iraanse Astara minimum 15 jaar lang gebruiken.

4. Baku International Sea Trade Port en Free Trade Zone

De eerste bouwfase in de haven zelf is zo goed als klaar. De hele eerste fase zal vermoedelijk midden 2018 afgerond zijn, waarna dagelijks tot 1.280 ton cargo kan worden afgehandeld. Als de eerste fase is afgewerkt, kan Baku International Sea Trade Port elk jaar 10-11 miljoen ton cargo ontvangen en tot 50.000 TEU's (standaardcontainers van 20 voet) per jaar afhandelen. Maar nu al werd in de haven beduidend meer vracht afgehandeld dan in 2016.

5. Roadmap for Development of Logistics and Trade

De Strategic Roadmap for the Development of Logistics and Trade die in december 2016 door President Ilham Aliyev werd goedgekeurd, is cruciaal voor de ontwikkeling van de transport- en logistieke sector in Azerbeidzjan. In het kader van deze Roadmap zullen tegen 2020 naar schatting 18.900 nieuwe banen worden gecreëerd en zal het bbp met 605 miljoen manat stijgen.

6. Toename vrachtvervoer

Tussen januari en oktober 2018 vervoerde de Azerbeidjaanse transportsector 188,9 miljoen ton vracht, 1,5% meer dan in 2017. 64,7% van die vracht werd via de weg vervoerd, 25,5% via pijplijnen, 6,1% via het spoor, 3,6% over water en 0,1% per vliegtuig.

De opening van de BTK-spoorlijn en van de haven van Alat bieden heel wat mogelijkheden voor expediteurs, ontwikkelaars van logistiek en toeleveringsketens en managers. Ook zijn er kansen voor firma's die ervaring hebben met moeilijke douaneregimes of die landen helpen om hun douaneactiviteiten te hervormen. Daarnaast biedt de transportsector mogelijkheden voor aanbieders van vliegtuigen, treinwagons, locomotieven, transportmiddelen, bouwmachines en -materialen of internationale transportondernemingen, zeker wanneer de Kaspische route en de route naar Turkije klaar zijn.

Ministerie van Transport http://www.mot.gov.az/