Landbouw

De landbouwsector in Albanië stelt bijna 48% van de werkende populatie tewerk en vertegenwoordigt ongeveer 20% van het bbp. Van de 2,8 miljoen hectaren waaruit Albanië bestaat, worden 700.000 hectaren of bijna 25% van deze grond gebruikt voor landbouw. Er wordt geschat dat elke boer gemiddeld 2 hectare grond ter beschikking heeft en dat 1,2 hectare van deze grond effectief wordt gecultiveerd. Deze versnippering van de landbouwgronden is een van de redenen waarom de ontwikkeling van de landbouwsector in Albanië traag op gang komt. Er zijn de voorbije jaren grote initiatieven genomen, onder andere door de overheid, om coöperaties en samenwerkingen te creëren tussen landbouwers om deze versnippering tegen te gaan.

De Albanese markt heeft een groot aantal werkkrachten ter beschikking tegen zeer lage kosten, aangezien het gemiddeld maandelijks loon 300 euro bedraagt, wat veel lager is dan het regionale gemiddelde. De combinatie van de lage kosten met een ideaal klimaat met veel zonnige dagen samen met het overvloedige water dat ter beschikking is, zorgt voor veel potentieel wat betreft het produceren van kwaliteitsvolle groenten. Ook is een van de grootste pluspunten van deze sector dat de meeste producten in het algemeen vrij zijn van pesticiden waardoor Albanië veel potentieel heeft op de exportmarkt van kwaliteitsvolle, biologische producten. Experten schatten dat indien Albanië een plaats krijgt op de internationale markt, een jaarlijkse productie van ongeveer 140.000 ton groenten mogelijk is.

De laatste jaren werden 150.000 hectaren grond geïrrigeerd, wat een pak minder is dan de 400.000 hectaren die werden geïrrigeerd op het einde van de jaren 90. Ook wordt geschat dat meer dan 100.000 hectaren van de 400.000 landbouwgrond  niet gebruikt worden. Men kan hieruit afleiden dat er veel potentieel is om dit ongebruikt land productief te maken.

Wat betreft de landbouwmachines, heeft Albanië veel potentieel om te verbeteren en de productiviteit te verhogen: in Albanië beschikt de gemiddelde boer over 1,24 tractoren voor 100 hectaren, wanneer het gemiddelde in de EU 8,1 tractoren is voor dezelfde oppervlakte. De buurlanden van Albanië gebruiken gemiddeld 5-7 machines per hectare, de EU gebruikt er gemiddeld 13 en in Albanië zelf ligt het gemiddelde op 1,5 tot 2 machines per hectare.

Gronden die lange tijd als niet geschikt voor de landbouw werden gezien, worden nu wel gezien als vruchtbare gronden indien ze worden geïrrigeerd en de juiste machines ervoor worden gebruikt. Deze gronden vormen uitstekende kansen voor buitenlandse investeringen aangezien ze 100 tot 400 miljoen dollar per jaar kunnen toevoegen aan het bbp.

De belangrijkste redenen waarom deze gronden niet efficiënt worden gebruikt zijn: de slechte organisatie en afspraken tussen landbouwers onderling, gebrek aan nieuwe technologie en knowhow, slechte infrastructuur en onvoldoende investeringen en financiering. Maar net omdat Albanië zoveel potentieel heeft op de landbouwmarkt, heeft de overheid gekozen om het roer om te gooien.

De ontwikkeling van de agrarische sector is een prioriteit geworden van de Albanese overheid. Deze stelling kwam onder andere tot uiting in het Nationaal Plan voor de Landbouwsector van 2018 waarin concrete plannen staan voor elke subsector zoals de landbouw, veeteelt, visserij en de verwerking van landbouwproducten. Ook zijn de toename van export, vermindering van import en het instellen van voedselveiligheidsnormen doelstellingen die men wil bereiken.

De initiatieven die de overheid heeft genomen waren onder andere fiscale prikkels om het rendement te verhogen en de productiekosten te verlagen. Zo heeft men de BTW en winstbelasting verlaagd en werd het belastingtarief voor bedrijven op het platteland verlaagd.

Ten tweede, werd de hele wetgeving rond de eigendom van land hervormd. Dit werd zowel gedaan om te voldoen aan de eisen van EU als om de versnippering van grond tegen te gaan. 200.000 eigendomstitels worden momenteel behandeld en men verwacht dat er 50.000 tegen december 2018 klaar zullen zijn.

De derde hervormingsmaatregel van de overheid was het invoeren van subsidies en leningen om de doelstellingen van het Nationale Landbouwprogramma van 2018 te bereiken.

Bovendien heeft Albanië een grote interesse getoond in bilaterale akkoorden, vooral wat betreft het uitwisselen van knowhow in alle landbouwsectoren inclusief landbouwtoerisme. Er zijn bijvoorbeeld reeds onderhandelingen bezig voor samenwerkingen tussen Albanese en Griekse bedrijven in meerdere sectoren: onder andere in de groente- en fruitteelt, medicinale planten, visserij en dieren.

Concrete voorbeelden van samenwerkingen waren de aankoop van tractoren en machines om aan de nieuwe noden van de landbouwsector te kunnen voldoen, de technische ondersteuning door Griekse deskundigen en ook de opleiding van het personeel en de overdracht van ervaring en knowhow uit Griekenland om de landbouwproductie efficiënter te maken en te optimaliseren.

Albanese producenten in bijna elke sector van de landbouw hebben interesse in een samenwerking. Zo zijn de landbouwers van fruit op zoek naar bedrijven die hen kunnen helpen bij het verhogen van de productie en handel van bepaalde citrusvruchten.

Binnen de sector van de visserij, hebben de landbouwers onder andere nood aan een nieuwe vissersvloot, de creatie van een platform om hun vissersvaartuigen te maken en willen ze graag uitrusting en visvoeding aankopen voor aquacultuurproducten zoals mosselen.

In de sector van de veehouderij, zijn de landbouwers onder andere geïnteresseerd in een samenwerking op het gebied van de diergeneeskunde, met het oog op het aanwerven van moderne diagnostische apparatuur en de overdracht van ervaring en expertise ook op het gebied van het slachten en transporteren van levende dieren en voor de introductie van verwerkingslijnen voor dierlijke mest.

De initiatieven om van Albanië een sterker land te maken in de landbouwsector, lijken te werken. Het jaar 2017 was een zeer succesvol jaar voor de Albanese landbouw: de export van landbouwproducten steeg met 19,9%.

Dat de landbouwindustrie in Albanië een groeiende markt is, zien we duidelijk als we naar de cijfers van de voorbije jaren kijken. Gemiddeld groeit de landbouwproductie met 3-3,5% sinds 2003. De productie van fruit groeide met 70% tussen 2000 en 2008, de productie van vee met 21% en de akkerbouwgewassen met 10%. Ook de productie van groenten is sterk gestegen, vooral wat betreft serregroenten.

Albanië is nu nog een netto-importeur van landbouwproducten. In 2013 werd meer dan 25% van de verbruikte landbouwproducten geïmporteerd. De sectoren binnen de landbouw waar het meeste potentieel is voor export van Vlaamse bedrijven, zijn de graan-, vlees- en dierenvoedingsindustrie. Albanië verbruikt jaarlijks 500.000 kg graan waarvan het grootste deel is geïmporteerd. De vraag naar dierenvoeding blijft groeien door het groeiende investeringen in vee en daardoor moet Albanië zeer veel soja-gerelateerde producten importeren.

Men kan besluiten dat door de ontwikkelingen in de Albanese politiek en economie, de landbouwsector in Albanië zeer veel potentieel heeft. De overheid is actief bezig het land interessanter te maken voor investeerders en het gunstige klimaat, lage lonen en de beschikbare vruchtbare grond maken van Albanië een ideale kandidaat voor bilaterale akkoorden en een uitwisseling van technologie en knowhow. Naast samenwerkingen tussen Albanese en Vlaamse bedrijven, wordt ook de export naar Albanië door de steeds groeiende markt steeds interessanter.

Landbouw is een van de belangrijkste sectoren van de Albanese economie en genereert ongeveer 23% van het bbp van het land en biedt werkgelegenheid aan ongeveer 43% van de totale beroepsbevolking.

De oppervlakte cultuurgrond is 1,18 miljoen hectare (ha), dat is 40,5% van het totale landoppervlak. De helft van de UAA is bouwland, 43% is blijvend grasland en 7% is land met blijvende teelten.

De grootste problemen waarmee de landbouw in Albanië wordt geconfronteerd, zijn:

• Migratie uit landelijke gebieden
• Zeer beperkte omvang van de bedrijven (gemiddeld 1,2 ha – vergeleken met 14 ha in de EU)
• Slechte marketing van producten
• Onderontwikkelde irrigatie- en drainagesystemen
• Lage niveaus van technologie
• Zwakke organisatie van boeren en laag ontwikkelingsniveau in de verwerkende industrie.

Bronnen:

• https://www.mfa.gr/albania/ Griekse ambassade in Albanië
• https://invest-in-albania.org/agriculture/
• https://www.export.gov/article?id=Albania-Agricultural-Sector
• https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/bilateral-relat...
• https://invest-in-albania.org/investment-tips-2/

Hernieuwbare energie

De langetermijnvisie van de regering is om Albanië te positioneren als een van 's werelds toonaangevende, door hernieuwbare energie aangedreven, economieën. Voor investeerders in hernieuwbare energie biedt de regering van Albanië aantrekkelijke feed-in-tarieven voor kleine waterkrachtcentrales (HPP) en nieuwe wetgeving inzake de elektriciteitsmarkt.

Gedurende 2017 - 2018 is er een verhoogde interesse voor investeringen in fotovoltaïsche energie. Het doel van de regering is om in de komende vijf jaar 5% van de totale elektriciteit uit windbronnen te genereren.

Het klimaat in Albanië kent ongeveer 2.400 zonuren per jaar en gemiddeld 240-300 zonnige dagen, met 8 grote rivieren en 152 kleine stroompjes, evenals een aanzienlijk potentieel voor windenergie. Aldus begint het land een aantrekkelijke bestemming te worden voor buitenlandse bedrijven die hun producten en technologieën in de Albanese markt willen brengen.

Grote investeringen in de opwekking van elektriciteit door particuliere exploitanten en overheidsinvesteringen in de verbetering en modernisering van transmissie- en distributienetwerken door overheidsbedrijven bieden mogelijkheden voor de uitvoer van goederen en diensten. De regering heeft plannen aangekondigd om samen met het Amerikaanse bedrijf Bechtel te investeren in de bouw van de waterkrachtcentrale van Skavica met een geïnstalleerd vermogen van maximaal 350 MW. Lopende en geplande investeringen in kleine en grote zonne- en windparken bieden goede kansen. Het blijkt uit twee 30-jarige concessiecontracten die het Franse Voltalia met de Albanese regering heeft gesloten, één voor de bouw van een 140 MW zonne-energiecentrale in Vlore, ondertekend in augustus 2020, en het andere voor de bouw van een 100 MW zonne-energiecentrale in Durres, ondertekend in maart 2021.

De voortdurende ontwikkeling van de olie- en gassector creëert potentieel voor de uitvoer van apparatuur en diensten in alle segmenten - upstream, midstream en downstream. Shell zet de exploratie voort in verschillende onshore blokken in Albanië en toekomstige onshore en offshore exploratiemogelijkheden bieden allemaal mogelijkheden voor de export van apparatuur en diensten in de olie- en gassector.  ENI heeft ook een productiedelingscontract ondertekend voor exploratie in Albanië in 2019. De ontwikkeling van de gasmarkt en de gasinfrastructuur in Albanië, met inbegrip van pijpleidingen, ondergrondse opslag en LNG, bieden perspectieven voor export en investeringen.

Mijnbouwindustrie

Exploratie, exploitatie en verwerking van minerale ertsen vormen een belangrijke activiteit in de Albanese economie en de sector groeit elk jaar. De minerale afzettingen in Albanië omvatten o.m. chroom, koper, ijzer-nikkel, kalksteen, zandsteen, asfalt en natuurlijke bitumen, decoratieve kalksteen, decoratieve massieve zandsteen. De nieuwkomers op de markt richten zich vooral op de productie van chroom, koper, ijzer, nikkel, bitumen en inerte mineralen die dienen als grondstof in de bouwsector.

De mijnbouwsector omvat een groeiend aantal middelgrote en kleine bedrijven en slechts enkele grootschalige industriële bedrijven. Het totale aantal mijnlicenties is 640 en 40 daarvan zijn buitenlandse bedrijven. De belangrijkste buitenlandse spelers in de mijnindustrie komen uit Turkije, Canada, China en Italië.

Toerisme

De directe bijdrage van toerisme aan het bbp voor 2017 bedroeg 8,5%. De investeringen in de toeristische sector waren goed voor 269,9 miljoen USD, ongeveer 7,5% van het bbp.

Albanië heeft een uniek ontwikkelingspotentieel dankzij de aantrekkelijke kustlijn aan de oostelijke Adriatische Zee. Het zomerseizoen is er lang warm en zonnig. Europese steden kunnen vlot bereikt worden via de lucht. Omdat het jaarlijks aantal bezoekers steeds stijgt zal er ook de vraag naar accommodatie stijgen (beach resorts, natuurtoerisme, MICE toerisme en gezondheidstoerisme).

Binnenlandse en buitenlandse investeringen zijn wijdverbreid in de toeristische sector. In elke stad zie je wel een aantal gebouwen in opbouw. Er wordt dan ook veel geïnvesteerd in de horeca- en entertainmentsector. De regering geeft fiscale prikkels – vrijstelling van vennootschapsbelasting gedurende 10 jaar - aan alle strategische investeerders die vier- en vijfsterrenhotels en luxeresorts bouwen. Ondertussen werd de Belasting Toegevoegde Waarde (btw) voor alle diensten van vijfsterrenhotels vastgesteld op 6%.

Het toerisme blijft een belangrijke rol spelen in de economische ontwikkeling van Albanië. Er wordt nog jaren groei verwacht, want in 2021 ligt het aantal toeristen al boven het niveau van pre-covidtijden. Gezien de lange Adriatische kustlijn van Albanië, het mediterrane klimaat en de overvloed aan archeologische, historische en religieuze plaatsen, vormt toerisme een veelbelovende sector voor de Albanese economie. Er zijn mogelijkheden voor de ontwikkeling van hotels, resorts, jachthavens en andere toeristische infrastructuur. Bovendien heeft de Albanese overheid in 2020 de btw van 20% voor pleziervaartuigen afgeschaft, waardoor de invoer van pleziervaartuigen in de nabije toekomst naar verwachting zal toenemen.

Manufacturing

Van 2015 tot 2017 steeg de export van deze sector met 24% en werden er 5000 nieuwe banen gecreëerd. Dit ging gepaard met een importstijging (+ 14%) van machines en uitrustingsgoederen. Door de locatie van Albanië kan men snel leveren aan EU-landen met relatief lage transportkosten naar Europa, een voordeel bij het handeldrijven.

Er zijn nog steeds mogelijkheden voor de uitvoer van zware bouwmachines voor de ontwikkeling van infrastructuur, waaronder wegen, spoorwegen, luchthavens, tunnels en havens. Daarnaast bieden de lopende en toekomstige investeringen in afvalverwerking potentieel voor de uitvoer van diensten en technologie.

Transport & Logistiek

De locatie van Albanië en de verbinding met de belangrijkste Europese transportcorridors kunnen uitgroeien tot een belangrijke troef. Investeringen in infrastructuur hebben de bijdrage en de rol van de vervoerssector aan de algehele economische ontwikkeling van het land vergroot.

Albanië is verbonden met een aantal regionale logistieke corridors en heeft zeehavens in vier grote steden: Durrës, Vlora, Saranda en Shëngjin, met plannen voor verdere uitbreiding van de geboden capaciteit en diensten.

De Albanese regering beschouwt de revitalisering van de spoorwegsector als een prioriteit om de handel te vergroten en deel te gaan uitmaken van het Europese spoorwegnet. De revitalisering van het Tirana-Durrës-segment en de koppeling aan de nationale luchthaven is lopende. In een bredere context wordt prioriteit gegeven aan de rehabilitatie van de verbindingen met Montenegro.

ICT

De overheid erkent het belang van ICT en heeft maatregelen genomen om de ontwikkeling van de sector te vergemakkelijken. Men wil de digitale diensten verbeteren en promoten en e-services voor burgers en bedrijven invoeren. Bedrijven met de nodige producten en diensten vinden in deze sector zeker opportuniteiten.

De modernisering van de overheidsdiensten, met inbegrip van de aanzienlijke vooruitgang in het kader van de Agenda van de Digitale Revolutie van de regering, die erin voorziet dat bijna alle overheidsdiensten online beschikbaar zullen zijn, biedt kansen voor de uitvoer van IT-apparatuur en -diensten. De COVID-19 pandemie deed veel bedrijven grote stappen vooruitzetten in de digitalisering van hun werkprocessen en IT-infrastructuur, wat opportuniteiten creëert voor toeleveranciers van allerlei producten en diensten.

Meer info op:

• http://aida.gov.al/pages/tourism-1
• https://invest-in-albania.org/
• https://ec.europa.eu/agriculture/enlargement/countries/albania_nl