In 2021 groeide de Russische economie met 4,7% maar de oorlog met Oekraïne en de daaropvolgende afkondiging van verschillende sanctiepakketten veranderden het economische plaatje in 2022 ingrijpend.

In de lente van 2022 gingen analisten uit van een zware economische krimp, galopperende inflatie en een significante verslechtering van de wisselkoers van de roebel t.o.v. andere valuta.

De Russische economie is daadwerkelijk in recessie gegaan, maar de terugslag was uiteindelijk een stuk minder sterk dan oorspronkelijk gedacht werd. Het bbp zou in 2022 met 2,5 à 3% gedaald zijn wat duidt op een grotere dan verwachte veerkracht. Redenen hiervoor zijn de grote reserves waaruit de overheid kon en kan putten, de hoge wereldmarktprijzen voor energieproducten die voor groeiende exportinkomsten zorgden (terwijl de import terugviel) en een heroriëntering van exportstromen.

De autoriteiten hebben de publicatie van gedetailleerde cijfers het afgelopen jaar teruggeschroefd waardoor de objectieve beoordeling van de economische prestaties moeilijker geworden is. Begin 2023 werden wel cijfers vrijgegeven over Ruslands buitenlandse handel het voorbije jaar waaruit blijkt dat de waarde van de export van goederen en diensten er sterk op vooruitgegaan is (USD 628 miljard) terwijl de import met net geen 10% afnam tot USD 346 miljard.  Landen waarmee in 2022 opmerkelijk meer handelgedreven werd zijn Turkije en China. Duitsland, Nederland en Belarus vervolledigen de top 5 van belangrijkste handelspartners.

De industriële productie kende een lichte daling (-0,6%) in 2022. Zowel de maakindustrie als de mijnbouw- en energiesector gaan sinds september vorig jaar in het rood. Er werd meer olie opgepompt als gevolg van de toegenomen vraag uit China, India en Turkije, terwijl de terugval in gasexporten naar de EU ook de productie negatief beïnvloedde.  

De automotive- en machinebouwsector keken aan tegen een daling met bijna 45%, een resultaat van de marktexit van westerse bedrijven en de onbeschikbaarheid van onderdelen. Ook de houtsector (-12,5%) en de chemische industrie (bijna -4%) deelden in de klappen. De retailsector werd dan weer geconfronteerd met een sterke reductie van het productgamma, de slinkende inkomsten van de bevolking en het effect daarvan op hun spaargedrag. De non-food retail kende een terugval van meer dan 11%, de sector als geheel moest meer dan 6,5% prijsgeven.

Volgende sectoren zagen hun productie dan weer stijgen: landbouw (+10%), farma en medisch materiaal (+8,5%), bouw (+5%), metaalproducten (+7%), dranken (+3%), kleding (+2%) en electronica en optica (+1,5%). De groei van deze laatste 2 sectoren is vermoedelijk gelinkt aan de toegenomen vraag vanuit het leger.

Begin 2022 bedroeg het inflatiecijfer op maandbasis 8,5%, in april piekte het op 18%. De Centrale Bank trok toen de rente vervolgens op tot 20% om de inflatie te beteugelen wat ook de waarde van de roebel overeind hield en een financiële crisis wist te voorkomen. Tegen de zomer van 2022 was er groeiende ongerustheid over mogelijke deflatie en de afname van de binnenlandse vraag waarna de sleutelrente afgebouwd werd naar de 7,5% die vandaag nog steeds gehanteerd wordt. In februari 2023 werd de inflatie met 12% op jaarbasis nog steeds met 2 cijfers geschreven.

De roebelkoers was in het eerste semester van 2022 volatiel. Na een sterke verslechtering van de koers in februari en maart, begon de positie van de munt echter sterk te verbeteren. Achterliggend daarbij waren de blokkering van de kapitaaluitstroom, de instroom van exportopbrengsten in combinatie met de afname van de import, de opschorting van de fiscale regels tot eind 2022 door het ministerie van Financiën en de onmogelijkheid voor de banken om tussenkomsten te doen in vreemde valuta, allemaal componenten die bijdroegen aan de versterking van de munt, die niet langer gereguleerd werd door marktfactoren. Pas eind 2022 verzwakte de roebel opnieuw merkelijk.

Het financiële systeem ondervindt grote hinder van het opgelegde sanctieregime. Visa en Mastercard schortten hun activiteiten op en betalingsdiensten als PayPal en Wise werden stilgelegd. Verschillende grote banken zoals VTB, Promsvjazbank, Novikombank en Sovkombank zagen hun correspondentrekeningen in het buitenland bevroren worden en werden losgekoppeld van het SWIFT-systeem. Vele Russische banken kunnen dus geen transacties meer uitvoeren in munteenheden van landen die sancties opleggen en die valuta zijn ook niet meer beschikbaar.

Afhankelijk van de bron gaat men voor 2023 uit van een verdere krimp (-1 à -3%) of zelfs voorzichtige groei van de economie (tot max. 1%).

Meer weten?

https://customs.gov.ru/

https://www.banki.ru/

https://cbr.ru/

https://www.vedomosti.ru/

https://www.rbc.ru/

https://www.finam.ru/

https://expert.ru/