U bent hier

Kansrijke sectoren

Deze landenpagina werd met de grootste zorg samengesteld maar houdt nog niet overal rekening met de meest recente gevolgen van de coronacrisis.
Back to top

Automotive

De auto- en bij uitbreiding automotive industrie is een van de belangrijkste industriële sectoren in Oostenrijk, met een grote focus op innovatie, en grote impact op tewerkstelling en welvaart.  

De Oostenrijkse automobielsector heeft wereldleiders op het gebied van motoren en vierwielaandrijving en is gespecialiseerd in engineering en prototypebouw. Oostenrijkse bedrijven ontwikkelen en produceren complexe elementen, van vierwielers tot verbrandingsmotoren en cilinders of specifieke componenten. Vandaag de dag geven Oostenrijkse bedrijven mede vorm aan de toekomst van de wereldwijde mobiliteit, bijvoorbeeld in de productie van bijzonder efficiënte oplaadbare accu's voor elektrische auto's.

In 2020 zorgden de ongeveer 71.000 werknemers in de sector voor een productiewaarde van 15.6 biljoen euro en een exportquotum van net geen 87%. In 2021 investeerden de bedrijven ongeveer 320 miljoen euro. 

De automobielindustrie is sterk geconcentreerd rond de twee steden Graz en Steyr. Naast de productie van voertuigen (ca. 250.000 per jaar) zijn vooral de toeleveranciers van belang voor de Oostenrijkse economie. De toeleveranciers (meer dan 650) hebben zich eveneens rondom deze steden, dus dicht bij hun afzetmarkt, gevestigd. De toeleveranciers realiseren jaarlijks een omzet van € 16,5 miljard. 

In de afgelopen 25 jaar is 7,8 miljard euro geïnvesteerd in de ontwikkeling van de Oostenrijkse automobielindustrie. Elk jaar wordt per werkplek bijna 20.000 euro aan onderzoek besteed. Hierdoor kunnen nieuwe technologieën en concepten snel worden toegepast. Kwaliteit, veiligheid en milieubewustzijn staan hierbij centraal.

De grote autoconstructeurs zijn Magna Steyr, MAN (vrachtwagens), Rosenbauer (brandweerwagens) en KTM (moto’s). Bij Magna Steyr in Graz worden auto’s in 'onderaanneming' gebouwd. Mercedes-Benz G is het meest bekende model dat er al sinds 1979 wordt gebouwd. De grootste motorenfabriek binnen het BMW-concern is BMW Motoren GmbH Steyr, waar de productie van meer dan de helft van de motoren (diesel en benzine) voor auto’s van BMW  gebeurt.

De Oostenrijkse bedrijven worden sinds 1995 ondersteund door belangrijke clusters, nl. 'ACstyria' nabij Graz. Daarnaast is er ook de cluster 'Automobil-Cluster AC Oberösterreich' in Linz. Vroeger was er nog een derde cluster, nl. 'Automotive Cluster Vienna Region'. Ondertussen is die cluster omgevormd tot een unit van de 'Wirtschaftsagentur Wien', het agentschap dat investeringen aantrekt voor de hoofdstedelijke regio.

De automotive cluster ACstyria vervult 4 kerntaken t.o.v. haar leden: transfer van informatie en kennis, netwerking, internationalisatie van de activiteiten, en opleiding en training.

De leden van de cluster zijn actief in 3 belangrijke segmenten: 

  • automotive 
  • aerospace 
  • rail systems 

De Oostenrijkse automobielsector heeft wereldleiders op het gebied van motoren en vierwielaandrijving en is gespecialiseerd in engineering en prototypebouw. Oostenrijkse bedrijven ontwikkelen en produceren complexe elementen, van vierwielers tot verbrandingsmotoren en cilinders of specifieke componenten. Vandaag de dag geven Oostenrijkse bedrijven mede vorm aan de toekomst van de wereldwijde mobiliteit, bijvoorbeeld in de productie van bijzonder efficiënte oplaadbare accu's voor elektrische auto's.

Meer weten

Back to top

Chemische industrie (incl. kunststoffen)

In de Oostenrijkse chemische industrie zijn er ongeveer 300 bedrijven actief, die samen werk bieden aan 46.800 personen (in 2020). Wat omzet betreft, is de chemische industrie, met een omzet van ongeveer 15,55 miljard euro in 2020, de derde grootste sector in Oostenrijk. 

Belangrijke nichesegmenten/productgroepen binnen de industrie zijn: 

  • de productie van basis- of industriële chemicaliën
  • de kunststofverwerkende en kunststofindustrie
  • kunstmest & (grondstoffen voor) bestrijdingsmiddelen
  • farmaceutische producten (geneesmiddelen en cosmetica)
  • kleurstofpigmenten, lakken en verven

De kunststofverwerkende branche is met 36% de grootste branche binnen de chemische industrie, gevolgd door de farmaceutische industrie met 15% en de chemische productie met 13% (cijfers van 2019). Er worden technische kunststoffen geproduceerd voor toepassingen binnen de verpakkings-, textiel-, automobiel- en elektro-industrie.  

De economische crisis van 2009 had ook gevolgen voor de chemische sector. De uitvoer, vooral naar de West-Europese landen, kende een daling. Daarna verbeterde de situatie en groeide de uitvoer opnieuw in de periode 2010-2014. Vanaf 2016 steeg de uitvoer van de chemische sector opnieuw. 

De invoer van chemicaliën volgde een gelijkaardige ontwikkeling. De kunststofindustrie is sterk geconcentreerd in de bondslanden Oberösterreich en Niederösterreich. Vooral in Oberösterreich is men zeer actief om de krachten te bundelen binnen het kader van ‘Kunststoff-Cluster Oberösterreich’ (www.kunststoff-cluster.at). Deze bestaat uit ca. 400 partnerondernemingen. Een groot deel van de bij de cluster aangesloten bedrijven (ca. 80%) is een kmo. De omzet voor de chemische industrie in Oostenrijk bedraagt ca. 14 miljard euro. 

Meer weten

Back to top

Life sciences

Volgens Austrian Biotech Industry speelt de Oostenrijkse lifesciencesector een relatief belangrijke rol in Europa, vooral m.b.t. kankeronderzoek.   

Meer dan 900 ondernemingen in het werkveld biotechnologie, farmaceutica en medische technologie genereren 5.8% van het bbp en stellen ongeveer 55.000 werknemers tewerk.   

Van de totale omzet in de biotechsector wordt € 209 miljoen (= 67% van de omzet) gegenereerd in de gezondheidssector (rode biotech - farmaceutische substantia, diagnostica en nieuwe therapieën) en wordt € 34,4 miljoen (= 11% van omzet) gegenereerd in de industriële biotechnologie (enzymen e.d.), bron: LISA, www.lifescienceaustria.at .

De sterke punten van Oostenrijk liggen vooral op het gebied van onderzoek naar nieuwe vaccins en geneesmiddelen voor de behandeling van ongeneeslijke ziekten en voor de bestrijding van nieuwe ziekteverwekkers en dodelijke infecties. Een ander gebied is onderzoek op het gebied van bekende ziekten zoals diabetes en kanker en het ontwikkelen van geneesmiddelen om de demografische veranderingen aan te pakken.

De werkgelegenheid in de Oostenrijkse biotechnologiesector zal zich naar verwachting de komende jaren verder gunstig ontwikkelen: de ambitie is een groei van meerdere honderden arbeidsplaatsen per jaar. Belangrijke centra zijn Wenen, Innsbruck en Graz (witte biotechnologie), maar ook Tulln (groene biotechnologie) en Krems zijn opkomende centra. Het zwaartepunt van de biotechnologie ligt echter vooral in Wenen, dat zich heeft ontwikkeld tot een bekende biotechnologiecluster, ook internationaal gezien. Wenen behoort ondertussen immers tot de top-15 van de 150 officiële EU-regio’s wat het aantal biotechnologiepatenten betreft. Het Weense 'VBC'' is uitgegroeid tot de vestigingsplaats voor onderzoekers in biotechnologie: ca. 1.800 wetenschappers uit meer dan 40 landen verrichten hier grootschalig onderzoek op 90.000 m² kantoor- en onderzoekoppervlakte.

De deelname aan het EU-kaderprogramma Horizon 2020 voor onderzoek was bijzonder succesvol. Het totale bedrag van de voor Oostenrijk goedgekeurde financiering bedraagt 1,46 miljard euro. Met een succespercentage van 18,2% op deelnameniveau ligt Oostenrijk ruim boven het gemiddelde succespercentage van 15,7% voor Horizon 2020 en komt het na België (19,2%) op de tweede plaats van de EU-lidstaten.

Meer weten

Campus Vienna Biocenter 1
1030 Wenen
office@viennabiocenter.org | www.viennabiocenter.org

LISA – Life Science Austria
Austria Wirtschaftsservice
Technologie und Innovation
Walcherstraße 11A, 1020 Wien
www.lifescienceaustria.at

Austrian Biotech Industry ABI
Wiedner Hauptstraße 63, 1045 Wenen
www.biotechindustry.at

Zie ook: www.oegmbt.at Österreichische Gesellschaft für Biotechnologie

Back to top

Industrie 4.0, incl. Artificiële Intelligentie (AI) en Internet of Things (IoT)

In Duitstalige landen (Duitsland, Oostenrijk) is 'Industrie 4.0' een veel gebruikte term die teruggaat naar de hightechstrategie (in 2016) van de Duitse regering om de industrie aan te passen aan het moderne digitale tijdperk, t.t.z. om de industriële productieprocessen te digitaliseren.

Na de gekende eerste industriële revolutie, met de mechanisatie dankzij de stoommachine, volgde de tweede industriële revolutie met de massaproductie dankzij elektriciteit. Deze werd op haar beurt gevolgd door de derde industriële revolutie met de automatisatie dankzij de computer. Op dit ogenblik zitten we in het vierde stadium, waar nog steeds sprake is van automatisatie, maar waarbij ditmaal het (snelle) internet een cruciale rol speelt en waarbij vooral de connectiviteit, de big data, en de uitwisseling en verwerking van die big data erg belangrijk zijn.

De vierde industriële revolutie is gestoeld op 3 pijlers die autonome beslissingen mogelijk moeten maken: 

  • interconnectie, vnl. van toestellen en machines via internet; 
  • beschikbaarheid van grote hoeveelheid aan informatie (big data); 
  • verwerking van big data dankzij algoritmes (artificiële intelligentie); 

Industrie 4.0 of de vierde industriële revolutie gaat, in essentie, nog altijd over industriële productie (smart factory), maar de problematiek is ook veel ruimer aangezien het minstens evenzeer gaat over de aanwending van nieuwe processen, met de bijhorende implicaties voor veiligheid (cybersecurity) en voor de eindgebruiker. Internet of Things (IoT) en artificiële intelligentie (AI) zijn dus inherent nauw verbonden met Industrie 4.0. Samen met een snel en vooral ook mobiel internet (cfr. uitrol van 5G-netwerken) zijn ze cruciaal voor de volledige implementatie van die vierde industriële revolutie.

Industrie 4.0 krijgt veel aandacht en is van belang voor Oostenrijk omwille van twee factoren: 

  1. Vooreerst maakt Oostenrijk een zeker inhaalmanoeuvre t.o.v. Duitsland: terwijl de Duitse Bondsregering al begin 2016 uitpakte met haar strategie ‘Zukunftsprojekt Industrie 4.0’, sijpelde het belang ervan in Oostenrijk pas ten volle door in 2017.
  2. Ten tweede is Industrie 4.0 van cruciaal belang voor de toekomst van enkele belangrijke industriesectoren in Oostenrijk. De automobielindustrie, waaraan het FIT-kantoor in Wenen een markstudie wijdde in 2017, is er een schoolvoorbeeld van: de auto van de toekomst is er ongetwijfeld een die in min of meer grote mate autonoom (dus zonder bestuurder) zal kunnen rijden, wat alleen mogelijk is dankzij de inzet van talrijke sensoren, de snelle verwerking van big data aan de hand van complexe algoritmes en de onderlinge communicatie van autonoom rijdende wagens over een snelle internetverbinding. Kortom, enkel mogelijk bij een volledige implementatie van Industrie 4.0. 

De vierde industriële revolutie is in Oostenrijk in volle beweging. Deze toekomstgerichte sector zal op termijn allicht kansen creëren voor Vlaamse bedrijven. 

Meer weten i.v.m. Industrie 4.0 in Oostenrijk?

Kennis- en onderzoekscentra:

Meer info vindt men ook op volgende websites:

De beurs ‘Smart Automation Austria’ wordt jaarlijks georganiseerd door Reed Exhibitions, afwisselend in Wenen en in Linz (editie 2021): https://www.smart-linz.at .

Marktstudie: Industrie 4.0 in Oostenrijk (2020)

Back to top

Cleantech – Circulaire economie 

In Opper-Oostenrijk wisselen 250 milieutechnologische bedrijven van de Cleantech Cluster hun knowhow uit op het gebied van afvalwater, afvalbeheer, recycling, efficiënt gebruik van hulpbronnen en energie, bodem, lawaai en lucht.

De Cleantech Cluster combineert de ervaring en contacten van twee netwerken, de Eco-Energy Cluster en de Environmental Technology Cluster. De doelstellingen van de Cleantech Cluster zijn:

  • Het versterken van de innovatiekracht, het concurrentievermogen en de zichtbaarheid van de partners.
  • Innovatieprocessen stimuleren en bijdragen tot de marktgroei van duurzame energie- en milieutechnologieën in de gehele waardeketen.
  • Gezamenlijk innovatieve, ecologisch en economisch verstandige oplossingen ontwikkelen en uitvoeren.
  • De internationalisering van de partnerbedrijven bevorderen en hun positie versterken.
  • Ondersteunen van de technologieoverdracht van innovaties op het gebied van energie- en milieutechnologie als bijdrage aan een efficiënte en concurrerende economie in Opper-Oostenrijk.
  • Jongeren inspireren voor beroepen in de energie- en milieutechnologie.

(Bron: https://www.cleantechcluster-energie.at/der-ctc/ueber-uns)

Het hedendaags model van de circulaire of kringloopeconomie zou een punt moeten zetten achter het klassiek model van de lineaire economie. Vandaag de dag wordt er meer aandacht besteed aan de ecologische planetaire grenzen en het hergebruiken van materialen. Dit in tegenstelling tot het oude economische model, waarbij men ervan uitging dat ruimte en hulpbronnen oneindig waren.

Sinds enkele jaren voorziet het Bundesministerium Klimaschutz (BMK) talrijke onderzoeksactiviteiten die van belang zijn voor een efficiënt en duurzaam gebruik van kringloopgerichte en biogebaseerde grondstoffen en energiebronnen.

Circulaire economie vereist systemische veranderingen rond en binnen het economisch systeem. In het kader van innovatiebeleid werd "circulaire economie" verankerd als een van de drie 'Onderzoek, Technologie en Innovatie (FTI)-prioriteiten'. Naast de prioriteiten 'energietransitie' en 'mobiliteitstransitie' volgt de BMK een multidisciplinaire aanpak met de doelstelling 'Oostenrijk op weg naar een duurzame en circulaire samenleving'.

Het doel is om door middel van innovatie, technologie en aandacht voor het hele systeem, de basis te leggen voor een circulaire economie. Dit vereist de ontwikkeling van nieuwe, en de verbetering van bestaande technologieën, systemen en processen.

De nadruk ligt op het aanschaffen en het gebruiken van recycleerbare, onschadelijke en waar mogelijk, biogebaseerde materialen. Alsook de aspecten van het ontwerp (materiaalkeuze, demonteerbaarheid, repareerbaarheid, hergebruik) en de hulpbronnenefficiënte en emissiearme productie van herbruikbare producten. Andere werkpunten zijn de terugwinning van grondstoffen (opwerking) en alle aspecten van recycling. Aandacht voor aangepast consumentengedrag (leasen, delen, hergebruik, opknappen, repareren) is net zo belangrijk als het voortdurend verzamelen, gebruiken en verstrekken van gegevens gedurende de levenscyclus van producten en moet in projectideeën worden opgenomen.

Het Bondsministerie heeft met medewerking van talrijke stakeholders een ontwerp voor een nationale strategie inzake circulaire economie opgesteld. De strategie is erop gericht het verbruik van hulpbronnen te verminderen, vervuiling en afval te voorkomen, meerwaarde te creëren en efficiënter met hulpbronnen om te gaan, en de negatieve sociale gevolgen voor mensen te beperken.

In de strategie zijn drie kerngebieden afgebakend:

  • duurzaam ontwerp en duurzame productie
  • duurzaam gebruik en consumptie
  • levering van secundaire grondstoffen en recycling

Het Circular Economy Forum Austria (CEFA) is een initiatief van het Bertalanffy Center for the Study of Systems Science, in samenwerking met Circular Futures, designaustria en respACT. CEFA bevordert de uitwisseling en verdere ontwikkeling van kennis, ideeën en toepassingsmogelijkheden tussen bedrijven, politiek, wetenschap, onderzoek en design. Het forum is dus een leer-, ontwikkelings- en dialoogplatform voor Oostenrijkse bedrijven om een circulair innovatie-ecosysteem te creëren waarin alle deelnemers profiteren van internationale samenwerking, kennisuitwisseling en samenwerking om hun innovatievermogen te versterken. CEFA benadrukt de strategische en operationele uitvoering in bedrijven als de belangrijkste hefboom voor de transformatie van de Europese Green Deal. (Bron: https://www.circulareconomyforum.at/)

Back to top

Voeding

De Oostenrijkse levensmiddelenhandel (supermarkten) vertegenwoordigde in 2020 een omzet van ca. 23,74 miljard euro, een stijging van 10,1% ten opzichte van het voorgaande jaar. Bijna 93% van de totale markt is in handen van de drie marktleiders: de supermarktketens Spar (34,6%), REWE (33,3%) en Lidl/Hofer (24,9%).

In 2020 steeg de bruto-omzet van Spar in Oostenrijk met bijna 16% tot 8,32 miljard euro. Daarmee is Spar voor het eerst marktleider in de Oostenrijkse levensmiddelenhandel. Meer dan twee decennia lang beheerste het Duitse handelsconcern REWE de Oostenrijkse markt met zijn merken Adeg, Billa, Bipa, Merkur en Penny.

REWE heeft echter nog steeds de meeste vestigingen. In 2020 beschikte de REWE Group over het grootste netwerk van voedingswinkels in Oostenrijk met 1.990 verkooppunten. Marktleider Spar Oostenrijk telde in totaal 1.578 verkooppunten (Spar, Eurospar en Interspar).

Voedingsmiddelen uit de biologische landbouw worden in Oostenrijk steeds populairder: de verkoop en de omzet stijgen nog voortdurend. De maandelijkse uitgaven voor biologische producten per huishouden zijn de afgelopen jaren van gemiddeld 93 euro in 2011 tot 190 euro in 2020 gestegen. Er zijn ongeveer 24.500 biologische landbouwbedrijven in Oostenrijk, wat overeenkomt met een aandeel van ongeveer 23% van alle landbouwbedrijven. Volgens de huidige gegevens van Eurostat gebruikt Oostenrijk bijna een kwart van haar landbouwgrond voor biologische landbouw, waarmee het land koploper in de EU is. Momenteel bedraagt de omzet van biovoeding 2.374 miljoen euro.

De trend om gezond te eten kent een opmars in Oostenrijk. Uit een studie van marketagent.com blijkt dat 84% van de bevolking het ermee eens is dat gezonde voeding bijdraagt tot welzijn, fitheid en gezondheid. Ongeveer twee derde van de bevolking probeert in praktijk zo bewust mogelijk om te gaan met hun voedingsconsumptie. Zo verbruikt de Oostenrijkse consument meer groenten en peulvruchten, en minder (varkens)vlees.

Ook biologisch afbreekbare en recycleerbare (voeding)verpakkingen worden steeds belangrijker. Sinds juli 2021 geldt er een verbod op plastic wegwerpproducten zoals wegwerpbestek, plastic rietjes of plastic wegwerpbekers, gemaakt van polystyreen. Daarom wenden fabrikanten zich meer tot verpakkingsmaterialen die beter kunnen gerecycleerd worden, zoals bioplastics. Deze worden gemaakt van hernieuwbare grondstoffen die geen extra CO2 -uitstoot veroorzaken wanneer ze worden gerecycleerd.  

Meer weten:

Andere studies

Back to top

Specifieke vraag of probleem?

Flanders Investment & Trade heeft een wereldwijd netwerk van experten dat uw bedrijf ter plaatse helpt.

Ontdek wat FIT voor u kan doen in Oostenrijk

Meer weten over Oostenrijk?